کاربرد لیزر در دندانپزشکی یکی از مهمترین آیتم هایی است که امروزه بسیاری از دندانپزشکان سعی دارند تا از آن در انواع خدمات گوناگون بهره گرفته و بهترین و کم عوارض ترین درمان ها را به وسیله آن برای بیماران ارائه دهند. از این رو شما می توانید با مراجعه به بسیاری از کلینیک های دندانپزشکی، استفاده گسترده از لیزر را در دندانپزشکی و تأثیر آن را در درمان طیف وسیعی از بیماری های دندان و لثه مشاهده نمایید.
لیزر یک نور تقویت شده و با طول موج متفاوتی است که از امنیت بالایی برخوردار بوده و نمی تواند به بدن آسیبی وارد نماید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد کاربرد لیزر در دندانپزشکی با ما همراه بمانید.
لیزر در دندانپزشکی
منظور از لیزر در دندانپزشکی، کاربرد این ابزار برای درمان تعدادی از بیماری های مختلف مرتبط با دهان و دندان است. لیزر در سال 1989 برای عمل های دندانپزشکی بالینیِ مرتبط با بافت دندان مورد استفاده تجاری قرار گرفت. لیزر در دندانپزشکی، به طور بالقوه گزینه راحت تری برای بسیاری از اقدامات دندانپزشکیِ بافت سخت یا نرم در مقایسه با دریلینگ و سایر ابزارهای دیگر است.
مطالب مرتبط: ایمپلنت دندان
لیزر چیست؟
واژه لیزر (Laser) به معنای تقویت نور به روش گسیل القایی تابش " light amplification by the stimulated emission of radiation" می باشد. در واقع لیزر، نور را به صورت پرتوهای نور بسیار باریک موازی که دارای طول موج مشخصی هستند ساطع می کند. پرتو نور نیز از طریق یک منبع انرژی بیرونی نظیر الکتریسیته یا نور تقویت می شود. نور لیزر با برخورد به بافت واکنش ایجاد کرده و امکان از بین بردن یا تغییر شکل آن را فراهم می آورد.
انواع لیزر در دندانپزشکی
لیزرهای دندانپزشکی عمدتا به دو گروه تقسیم می شوند:
• لیزرهای پر توان: لیزرهای پر توان دارای توانی بالاتر از 0.5 وات بوده و برای انواع جراحی ها مورد استفاده قرار می گیرند.
• لیزرهای کم توان: این نوع لیزرها که توان آنها کمتر از 0.5 وات است، برای درمان های ضد التهابی یا فعال سازی فرآیندهای ترمیم سلولی استفاده می شوند.
لیزر در دندانپزشکی شامل موارد مختلف زیر می باشد:
- درمان حساسیت بیش از اندازه
- درمان پوسیدگی دندان
- درمان بیماری های لثه
- بلیچینگ یا سفید کردن دندان ها
- لیفت لثه و ...
لیزر می تواند درمان های دندانپزشکی را تا حد زیادی کارآمدتر، مقرون به صرفه تر و راحت تر کند. سازمان غذا و دارو (FDA) کاربرد لیزر در دندانپزشکی را به عنوان یک گزینه درمانی موثر برای شرایط مختلف دندانپزشکی تأیید نموده است.
کاربرد لیزر در دندانپزشکی
در حال حاضر لیزرهای دندانپزشکی، در موارد مختلف زیر به دندانپزشکان کمک می کنند:
- پیشگیری از پوسیدگی دندان ها
دو لیزر دندانی CO2 و Nd:YAG که از قیمت بالایی نیز برخوردار هستند برای پیشگیری از پوسیدگی های دندان مورد استفاده قرار می گیرند. این نوع لیزرها کریستال های مینایی را ذوب نموده و مجددا کریستاله می کنند. در پی این مسئله، نفوذپذیری دندان ها کاهش یافته و دیگر میکروب ها و باکتری ها قادر نیستند به دندان وارد شوند.
- تشخیص پوسیدگی دندان با مقیاس عددی
با کمک لیزرهای آرگون و یا لیزر دیود البته با توان کم می توان انواع پوسیدگی های دندان را تشخیص داد. نحوه عملکرد آنها هم چنین است که در برخورد با باکتری های پوسیدگی یا پورفیرین (Porphyrin)، تولید یک نور فلورسانس قابل ردیابی می کنند. این ردیابی عمدتا با یک مقدار عددی روی دستگاه به نمایش در می آید. دستگاه DIAGNOdent در حال حاضر قدرتمندترین دستگاه در این زمینه است که پوسیدگی دندان را با مقیاس عددی نشان می دهد.
اما متاسفانه در برخی موارد هم پاسخ های مثبت آن کاذب است به خصوص در مواردی که دندان بیش از اندازه خشک شده یا در سطح جونده دندان ها و نیز زمانی که پلاک سطح دندان ها را فرا گرفته است. در حقیقت این بدین معنا است که در این موارد احتمال پوسیدگی ممکن است وجود نداشته باشد و دستگاه به اشتباه این موارد را پوسیدگی تشخیص دهد.
- بلیچینگ با لیزر
یکی از کاربردهای لیزر در دندانپزشکی استفاده از لیزر برای تسریع پروسه بلیچینگ در مطب است. البته لازم به ذکر است که لیزر در درمان سفید کردن دندان ها معجزه نمی کند و می تواند به سرعت بخشیدن درمان کمک زیادی بکند. برای مثال در برخی موارد ممکن است بلیچینگ دندان در مطب یک فرآیند سخت و زمان بر شده و در حدود دو ساعت به طول انجامد. اما بلیچینگ با لیزر می تواند مدت زمان دو ساعت را به ده دقیقه کاهش دهد. بلیچینگ با لیزر معمولا با لیزرهای دیود یا آرگون انجام می شود.
- تراش دندان
یکی دیگر از کاربردهای لیزر در دندانپزشکی، تراش بافت های سخت نظیر دندان یا استخوان است. این پروسه اگر توسط فردی متخصص و آشنا به علم روز انجام گیرد می تواند بسیار ایمن باشد. البته از آنجایی که هنوز سرعت کار این نوع دستگاه ها به اندازه توربین نرسیده است پس زمان تراش دندان با لیزر می تواند طولانی باشد. یکی دیگر از مسائل، گران قیمت بودن این نوع دستگاه ها بوده و برای کاربرد آنها می بایست شارژ زیادی پرداخت شود. اما قطعا در آینده ای نه چندان دور و به دلیل پیشرفت روز افزون علم، می توان این مسائل را نیز به راحتی حل نمود.
- عصب کشی دندان با لیزر
عصب کشی، درمان ریشه یا روت کانال به خصوص در مواردی که دندان ها عفونی هستند با شیوه های متعددی صورت می گیرد. کاربرد لیزر در عصب کشی را می توان پیشرفته ترین نوع این درمان قلمداد کرد. اما آیا لیزر چه کمکی به درمان عصب کشی می کند؟ لازم به ذکر است که لیزر عمدتا برای ضد عفونی نمودن کانال ها مورد استفاده قرار می گیرد.
زمانی که باکتری ها در دندان های عفونی به عمق عاج دندان نفوذ می کنند و دندانپزشکان با هیچ ماده شستشو دهنده ای نمی توانند به این نقاط دسترسی داشته باشند، لیزر می تواند بسیار موثر واقع شود. در واقع لیزر می تواند در این مورد بسیار کمک کننده باشد. اما طبیعتا، هزینه عصب کشی با لیزر به این دلیل که شارژ دستگاه در هر جلسه باید صورت پذیرد از عصب کشی معمولی بالاتر است.
- از بین بردن حساسیت دندان ها با کمک لیزر
یکی از بهترین روش ها برای برطرف نمودن حساسیت دندان ها، استفاده از لیزرها می باشد. شاید شما هم جزء آن دسته از افرادی باشید که دندان های حساسی داشته و زمانی که آب سرد و یا غذای گرم می خورید دندان هایتان تحریک می شوند. با لیزر می توان به راحتی این مشکل را برطرف کرد.
- جرم گیری دندان با لیزر
پس از جرم گیری دندان، می توان با استفاده از دستگاه های مخصوصی همچون پیزوالکتریک یا اولتراسونیک ضد عفونی دندانها را به صورتی موثر و مطمئن با لیزرهای دندانپزشکی انجام داد. البته بهتر است بدانید که فرآیند جرم گیری به طور معمول با لیزر انجام نمی شود. زیرا لیزرهای پر توان اگر بخواهند جرم یا پلاک دندان ها را بردارند به دندان ها نیز آسیب وارد می کنند. اما به طور قطع، در آینده شاهد ظهور دستگاه هایی خواهیم بود که می توانند با لیزر، جرم ها را هوشمندانه برطرف نموده تا آسیبی به دندان ها و لثه وارد نشود.
- جراحی لثه با لیزر
جراحی لثه با لیزر موارد بسیار متعددی را در بر می گیرد و می توان با کمک این ابزار دوره نقاهت و درد و خونریزی را به حداقل رساند:
- لیفت لثه با لیزر: با استفاده از لیزرهای دیود، Nd:YAG، CO2 و اربیوم می توان جراحی های لثه در بافت نرم را انجام داد. در صورتی که قرار باشد استخوان برداشته شود لازم است که اول لثه کنار زده شود و سپس با کمک لیزر، استخوان را برداشت. با این نوع جراحی نیاز به بی حسی کمتری بوده و روند درمان نیز سریع تر است. علاوه بر این دندانپزشکان به راحتی می توانند خونریزی را کنترل کنند و درد به حداقل خواهد رسید.
- جراحی افزایش طول تاج لثه با لیزر: یکی دیگر از کاربردهای مهم لیزر در دندانپزشکی، افزایش طول تاج لثه با کمک لیزر است. در این نوع جراحی نیز اگر نیازی به برداشت استخوان نباشد، به راحتی و با حداقل درد و خونریزی می توان با لیزرهای کم توان، درمان را انجام داد.
- جراحی فرنوم با لیزر یا فرنکتومی با لیزر: فرنکتومی (Frenectomy) نیز یکی از جراحی های دهان است که خیلی سریع و به راحتی می توان آن را با لیزر دندانپزشکی انجام داد.
مطالب مرتبط: ایمپلنت دیجیتال
کاربرد لیزر در دندانپزشکی برای بافت های نرم و بافت های سخت
- کاربرد لیزر دندانپزشکی در بافت های سخت
• جدا نمودن اتصالات براکت های ارتودنسی
• تغییر سطح دندان برای اتصال مواد ترمیمی به دندان ها
• بر طرف نمودن حساسیت سطوح ریشه دندان ها
• تبخیر پوسیدگی های دندانی
• تبخیر بافت های آلی و مسدود کردن سوراخ آپکس برای جلوگیری از ورود مایعات در معالجات کانال دندان
- کاربرد لیزر دندانپزشکی در بافت های نرم دهان
• برداشتن و کاستن بافت های هایپر پلاستیک
• برداشتن و کنترل ضایعات وازکولارهموراژیک، مانند همانژیوم
• برش و برداشتن و بیوپسی تومورها و ضایعات دهانی مانند فیبروم و کارسینوم زبان
• تبخیر بافت های اضافی مانند ژنژیوپلاستی یا فرنکتومی
مزایای کاربرد لیزر در دندانپزشکی
مزایای استفاده از لیزر در دندانپزشکی نسبت به سایر روش ها عبارتند از:
- کاربرد لیزر در دندانپزشکی به طور بالقوه نیاز به بخیه در بافت های نرم را کاهش می دهد.
- خونریزی در بافت های نرم تحت درمان به حداقل می رسد زیرا لیزر سبب انعقاد خون می شود.
- در برخی از درمان های لیزر، به بیهوشی نیازی نیست.
- از آنجایی که لیزر ناحیه تحت درمان را استریلیزه می نمایند پس احتمال عفونت های باکتریایی به حداقل می رسد.
- زخم ها سریع تر بهبود یافته و امکان بازسازی بافت وجود دارد.
- با کاربرد لیزر در دندانپزشکی آسیب کمتری به بافت های اطراف وارد می آید.
- لیزرهای بافت نرم می توانند از طریق آب و هموگلوبین جذب شوند. هموگلوبین پروتئینی است که در گلبول های قرمز به وفور یافت می شود.
- لیزرها برای درمان بیماری های پریودنتال از جمله از بین بردن باکتری ها مورد استفاده قرار می گیرند.
- از آنجایی که لیزرهای بافت نرم هنگام نفوذ به بافت، انتهای عصب و رگ های خونی را مسدود می کنند، پس بیماران هیچ دردی را تجربه نمی کنند. لیزر همچنین می تواند باعث بهبود سریع تر بافت شود.
معایب لیزر در دندانپزشکی
-از لیزر نمی توان برای دندان هایی که قبلا توسط انواع خاصی از مواد پر یا ترمیم شده اند مانند آمالگام فلزی، بهره برد.
-لیزرهای سخت گاهی اوقات باعث آسیب رسیدن به پالپ دندان می شوند.
- در برخی از روش های درمانی با لیزر هنوز به بیهوشی نیاز است.
- بسته به بافت اطراف دندان یا لثه، گاهی اوقات نمی توان از لیزر استفاده نمود.
- در برخی از کاربردهای لیزر در دندانپزشکی، خطر آسیب رسیدن به لثه وجود دارد.
کاربرد لیزر در دندانپزشکی با چه عوارض یا خطراتی همراه است؟
عوارض درمان های دندانپزشکی با لیزر نسبتا کم است. نکته بسیار مهم برای این نوع درمان ها، یافتن یک متخصص دندانپزشکی واجد شرایط است زیرا استفاده از طول موج یا سطح قدرت اشتباه می تواند به یافت های دهان آسیب برساند.
مطالب مرتبط: مراحل ایمپلنت دندان
آینده لیزرهای دندانپزشکی
اقدامات دندانپزشکی به لطف محبوبیت روز افزون لیزر، می توانند خیلی سریع تر، موثرتر و راحت تر انجام شوند و در آینده ای نه چندان دور شاهد مزایای بیشتری از کاربرد لیزر در دندانپزشکی خواهیم بود. فناوری لیزر سال هاست که در انواع اقدامات پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. با پیشرفت این فناوری و کاهش هزینه های آن، قطعا تعداد بیشتری از کلینیک های دندانپزشکی در سراسر جهان از آن بهره مند خواهند شد.
حتی ممکن است در آینده لیزرهای دندانی، دسترسی دندانپزشکان را به قسمت هایی از دندان فراهم آورند که دیگر نیازی به استفاده از مته نباشد. علاوه بر این، این مسئله می تواند به شما در رفع استرس و ترس هنگام مراجعه به دندانپزشک کمک شایانی بنماید.
سخن پایانی
کاربرد لیزر در دندانپزشکی می تواند یک روش بسیار دقیق و موثر برای انجام بسیاری از درمان ها در این حیطه باشد. البته پتانسیل استفاده از این روش عمدتا به توانایی و مهارت دندانپزشک، در کنترل توان خروجی لیزر و مدت زمان قرار گرفتن آن در معرض بافت اعم از لثه یا ساختار دندان بستگی دارد.
به طور کلی دندانپزشکانی که به دنبال امنیت و به حداقل رساندن اضطراب بیماران خود هستند می توانند لیزر درمانی را در اقدامات دندانپزشکی خود بگنجانند، مواردی نظیر پیشگیری از پوسیدگی، عصب کشی دندان ها، جراحی لثه. با کمک لیزر هر یک از این موارد به راحتی و به بهترین شکل درمان خواهند شد.
در نهایت، با گسترش کاربردهای لیزرهای دندانی، تعداد بیشتری از دندانپزشکان از این فناوری برای درمان دقیق بیماران استفاده می نمایند تا درد و زمان بهبودی را به حداقل برسانند.
