کامپوزیت ونیر همان مواد سفید رنگ رزینی است که برای پر کردن دندان ها مورد استفاده قرار می گیرد. دندانپزشک با استفاده از برندهای مختلف، رزین کامپوزیت را شبیه دندان های طبیعی روی دندان های فرد شکل می دهد. ونیر کامپوزیت از یک رزین پر کننده همرنگ دندان که به دندان متصل می شود؛ ساخته می شود که به نام ونیرهای یک روزه، ونیرهای رزینی و ونیر مستقیم شناخته می شود.
کاربرد ونیر کامپوزیت
نصب کامپوزیت روی دندان ها نه تنها موجب تغییر شکل اندازه و رنگ دندان ها می شود بلکه تمام ترک خوردگی ها، پریدگی ها و نواقص دندان را نیز برطرف می کند. ونیرهای کامپوزیت معمولاً برای برطرف کردن مشکلات زیبایی کوچک مانند ترک های مختصر در دندان یا پریدگی لبه دندان ها مورد استفاده قرار می گیرند.
جنس کامپوزیت ونیر
رزین کامپوزیت دندان یک ماده مخصوص برای دندانپزشکی زیبایی است که طی چند سال اخیر ابداع شده است. در کامپوزیت دندان جدیدا از ماده آی پی اس (IPS) یا نانو سرامیک به جای ذرات معمولی مانند سیلیس از ذرات نانوسرامیک استفاده می شود که درخشندگی بیشتری دارند اما قیمت آنها نیز بالاتر از کامپوزیت معمولی است. این نوع کامپوزیت ونیر از لحاظ دوام و طول عمر تفاوت چندانی با کامپوزیت معمولی ندارند.
انواع کامپوزیت و برندهای مشهور کامپوزیت
از انواع مختلف کامپوزیت می‌توان به رینامل Renamel ساخت شرکت Cosmodent و Filtek ساخت شرکت 3M اشاره کرد. یکی از مشهورترین برندهای کامپوزیت، Kerr محصول کشور آمریکا است که در اکثر نقاط جهان کاربرد گسترده ای پیدا کرده است. از دیگر برندهای مشهور کامپوزیت که امروزه در درمان های دندانپزشکی زیبایی مورد استفاده قرار می گیرد می توان به هلیومولار و Heliomolar IPS Empress Direct از شرکت Ivoclar Vivadent ،Tetric EvoCeram اشاره کرد.
نحوه انتخاب رنگ کامپوزیت
کامپوزیت ها محصولات دست سازی هستند و بسته به نظر فردی که از آنها استفاده می کند می توانند رنگ، شکل و ظاهر متفاوتی داشته باشند. اما معمولاً نوع و رنگ کامپوزیت توسط دندانپزشک انتخاب می شود نه خود بیمار. چون دندانپزشک با بررسی همه جوانب ونیر را انتخاب می کند که از لحاظ ظاهری و زیبایی انطباق بهتری با سایر دندان های فرد داشته باشد.
مراحل نصب ونیر کامپوزیت
• برای نصب کامپوزیت ونیر که معمولا روی دندان های جلویی فرد قرار می گیرد؛ دندانپزشک ابتدا لایه ای از مواد کامپوزیت را اعمال کرده و با نور لیزر آنها را سفت می کند.
• سپس می تواند کامپوزیت ها را صیقل داده و ونیر را شکل دهد. این فرآیند در کمتر از یک ساعت در حالی که شما به راحتی روی صندلی دندانپزشکی دراز کشیده اید؛ انجام می گیرد.
• ظاهر کامپوزیت ها شباهت بسیار زیادی به دندانهای طبیعی فرد دارد.
• اما مرحله نهائی که تعیین خطوط ترانزیشن دندان است، هنوز باقی مانده است. بنابراین بهتر است با ابزار مناسب این خطوط را نیز ایجاد کرد. سپس به منظور بهتر صیقل دادن دندان می توان از سنگ آرکانزاس با سرعت پایین استفاده کرد.
• به منظور شکل‌دهی هرچه بهتر کامپوزیت، این مرحله با سرعت بسیار کمی انجام می گیرد تا مدل سازی کامپوزیت به عنوان روکش دندان کامل شود.
• سپس می‌توان از طریق صیقل دهنده های چرخان برای رسیدن به نتیجه بهتر استفاده کرد اما الزامی برای استفاده از آنها وجود ندارد و انتخاب آن به عهده دندانپزشک است.
• نتیجه نهایی واقعاً بیمار را شگفت زده می کند چون بافت کامپوزیت کاملا شبیه دندان طبیعی و آنقدر زیباست که بیمار با رضایت کامل از مطب یا کلینیک دندان خارج می شود.
• کل این فرآیند در کمتر از یک ساعت و معمولا بدون هیچ گونه بی حسی یا بیهوشی انجام می گیرد.
مزایای نصب ونیر کامپوزیت
1. ارزانتر بودن و مقرون به صرفه بودن نسبت به سایر ونیر ها مانند لمینیت سرامیکی
2. سرعت بالا در نصب به طوریکه کامپوزیت دندان به سرعت روی دندان های شکل داده شده و اصلاح طرح لبخند تقریباً در یک جلسه انجام می گیرد.
3. عدم نیاز به تراشیدن مینای دندان : در صورتیکه کامپوزیت برای بلندتر کردن طول دندان یا ترمیم تکه پریده به کار رود نیازی به تراشیدن لایه مینای دندان نیست.
4. برگشت پذیر بودن: اگر لایه خارجی مینای دندان تراشیدن نشده باشد ونیر کامپوزیت را می توان براحتی برداشت تا فرد مجددا از دندان های طبیعی خود استفاده کند.
5. بروز حساسیت کمتر: چون در این روش نیازی به برداشتن مینای دندان نیست حساسیت دندان ها بعد از کامپوزیت دندان ایجاد نمی شود.
6. راحت شکل گرفتن: دندانپزشک، موادی را در اختیار دارد که می‌تواند به راحتی و به دلخواه خود آنها را تغییر شکل داده و مقدار آنها را کم و زیاد کند.
7. ایجاد کمترین آسیب به دندانهای دیگر: مواد کامپوزیت نرم تر هستند بنابراین در صورتیکه دندانهای روکش شده به عنوان مثال فک بالا را روی دندان های فک پایین فشار دهید سایش کمتری نسبت به لمینت (لمینیت) ایجاد می کنند.
کاندید مناسب برای نصب ونیر کامپوزیت چه کسانی هستند؟
ونیر دندان به شکل لمینت یا کامپوزیت برای اصلاح طرح لبخند افرادی که دندان هایشان از هم فاصله زیادی دارند یا برخی از آنها شکسته یا شکل نامناسبی دارد؛ کاربرد دارند. کامپوزیت دندان به صورت یک پوشش نازک روی قسمت قابل رویت دندان را می پوشاند و کاملا شبیه دندان طبیعی به نظر می‌رسد.
ونیر کامپوزیت را می توان برای تصحیح یا ترمیم بسیاری از مشکلات افرادی که از وجود عیوب زیر روی دندانهایشان رنج می برند به کار برد:
1. دندان هایی که زرد شده اند و نمی توان آنها را با بلیچینگ سفید کرد
2. دندانهایی که تکه ای از آنها افتاده یا ساییده شده اند؛
3. دندان هایی که از شکل افتاده اند یا ترک برداشتند؛
4. فاصله زیادی بین دندانها وجود داشته باشد؛
5. برخی از دندانهایشان کوتاهتر از سایر دندان ها است.
عوارض جانبی پس از نصب کامپوزیت
تمام ونیرهای کامپوزیت، سطحی صاف و شیشه ای مانند روی دندان ایجاد می کنند که از لحاظ زیبایی و سلامت دهان و دندان بسیار مطلوب است. اما بروز عوارض جانبی پس از نصب کامپوزیت ونیر مانند تجمع پلاک، آسیب دیدن لثه یا دندان، نرخ سایش بیشتر، نیاز به ترمیم و اصلاح ثانویه و عدم دوام طولانی به علت نصب ونیر کامپوزیت بدون دقت کافی و توسط فرد بی‌تجربه و یا عدم رعایت بهداشت دهان و دندان توسط خود فرد و یا مراقبت نامناسب از ونیر کامپوزیت مشاهده می شود.
مدت زمان ریکاوری پس از نصب ونیر کامپوزیت
خوشبختانه پس از نصب کامپوزیت ونیر نیازی به زمان خاصی برای ریکاوری نیست چون در اکثر مواقع بی‌حسی مورد استفاده قرار نمی گیرد؛ بنابراین بیمار نیازی به ریکاوری ندارد و بلافاصله پس از نصب کامپوزیت دندان می تواند از داشتن لبخندی زیبا لذت ببرد.
تفاوت ونیر لمینیت و کامپوزیت چیست؟
برای ونیر دندان از دو نوع اصلی استفاده می شود: لمینت و کامپوزیت. کامپوزیت مستقیماً روی دندان قرار گرفته و در دهان شکل داده می شود. البته ممکن است به طور غیر مستقیم نیز توسط تکنسین در لابراتوار دندان ساخته شده و سپس به دندان متصل شود. معمولاً از کامپوزیت برای درمان بیماران کم سن و سال که نیاز به طراحی دقیق تری زمانی که بزرگ تر شدند؛ دارند؛ استفاده می شود. طول عمر کامپوزیت حدود چهار سال است. در عوض روکش سرامیک یا لمینت فقط به صورت غیرمستقیم ساخته می شود. لمینت یک تاج دندانی کامل که تمام سطح دندان را می پوشاند را نیز می تواند شامل شود. از طرف دیگر لمینت دندان یک روکش نازک سرامیکی است که معمولاً با هدف زیبایی ساخته می شود. ظاهر زیبای آن نسبت به کامپوزیت بهتر است و تجمع پلاک نیز اطراف آن کمتر مشاهده می شود. دوام و طول عمر لمینیت سرامیکی حدود 10 سال است اما برای نصب آن باید کمی از مینای دندان تراشیده شود.
دوام و طول عمر نصب ونیر کامپوزیت
ونیرهای کامپوزیت رنگ پذیری بیشتری دارند و طول عمر آنها نیز نسبت به لمینت سرامیکی کمتر و حدود 5 تا 7 سال است.
هزینه نصب ونیر کامپوزیت
هزینه ونیر کامپوزیت کمتر از ونیر لمینت سرامیکی است و نیازی به تراشیدن مینای دندان برای نصب آن نیست.
چه زمانی ونیر کامپوزیت بهتر از لمینیت است؟
اگر میزان تغییراتی که باید روی دندان ها انجام گیرد؛ کم باشد و عملکرد مناسب دندان ها مدنظر باشد؛ ونیر کامپوزیت گزینه بهتری است. یکی از مهم‌ترین مزایای کامپوزیت این است که مانند لمینت (لمینیت) ها نیازی نیست که در لابراتوار توسط تکنسین تهیه شود به همین علت نصب کامپوزیت دندان ها یک فرایند فوری است.
یکی دیگر از مزایای های کامپوزیت این است که نیازی به تراشیدن سطح دندان برای نصب آن نیست به همین علت آسیب کمتری به دندان ها می رسد و دندان ها نسبت به غذاهای سرد و گرم حساس نمی شوند.
چرا سفید کردن دندان با کامپوزیت بهتر از بلیچینگ است؟
• هرچند سفید کردن یا بلیچینگ دندان می تواند راه حل مناسبی برای روشن کردن رنگ دندان های زرد شده باشد اما در ظاهر و شکل دندان ها تاثیری ندارد.
• در صورتی که دندانها با مواد سفید یا فلزی پر شده باشند؛ سفید کردن و بلیچینگ تاثیری روی آنها ندارد.
• مدت زمان زرد شدن دندانها پس از بلیچینگ یا سفید کردن بسیار کوتاه است و معمولاً با وجود رژیم غذایی ایرانیها که مصرف بسیار زیاد چایی، قهوه و ادویه هایی مانند زردچوبه و زعفران را شامل می شود؛ زرد شدن مجدد دندان ها در مدت کوتاهی بسیار طبیعی است.
• تغییر رنگی که بر اثر مصرف برخی داروها مانند آنتی بیوتیک ها در دندان ایجاد شده به هیچ وجه با روش سفید کردن یا بلیچینگ برطرف نمی‌شود.
• استفاده از تکنیک های قدیمی سفید کردن دندان موجب می شود دندان ها به شدت حساس شوند.
با استفاده از ونیر کامپوزیت نه تنها هیچکدام از مشکلات ذکر شده بروز نخواهد کرد بلکه سایر عیوب دندان ها نیز برطرف شده و بیمار از داشتن لبخندی زیبا و یکدست لذت خواهد برد.
معایب کامپوزیت
• نتیجه ای که نهایتا از روکش های کامپوزیت به دست می آید از لحاظ زیبایی درجه پایین تری نسبت به لمینت (لمینیت) ها دارد.
• دوام و طول عمر لمینت (لمینیت) ها بیشتر از کامپوزیت است. کامپوزیت ها حدوداً بعد از ۵ سال شروع به ساییده شدن، لب پر شدن، یا زرد شدن می کنند.
• کارایی کامپوزیت ها برای یک یا دو دندان که گوشه آنها پریده باشد؛ مناسب است. اگر تعداد دندان های بیشتری را بخواهید رو کش کنید استفاده از لمینت (لمینیت) مناسب تر است.
• برای کامپوزیت کردن مجبور می شوید به مدت طولانی حدود یک ساعت روی صندلی دندانپزشکی دراز بکشید تا دندانپزشک لایه های کامپوزیت را اعمال کرده و به آنها شکل دهد. البته در برخی از انواع ونیر مانند ونیر no prep میزان زمان انتظار بیمار بسیار کمتر است.
جایگزین کردن یا اصلاح کامپوزیت دندان
برای اصلاح مجدد ونیر کامپوزیت می توان کامپوزیت قبلی را روی دندان نگه داشت و ونیر کامپوزیت جدید را روی آن اعمال کرد. به منظور تکمیل فرایند نصب ونیر کامپوزیت از سند بلاست کردن کامپوزیت استفاده می شود و سپس مینای دندان اسید فسفریک به مدت ۳۰ ثانیه روی آن قرار گرفته و سپس شسته می شود. بعد از سفت کردن کامپوزیت با نور مخصوص، ترمیم دندان به پایان می رسد.
مراقبت از کامپوزیت
معمولا دندانپزشکان زیبایی به افرادی که دندان هایشان را کامپوزیت کرده اند توصیه می کنند تا جایی که ممکن است از جویدن مواد خوراکی سفت و جویدن آجیل های سخت مانند بادام، فندق، پسته و غیر خودداری کنند چون مصرف این مواد ممکن است به کامپوزیت ونیر آسیب وارد کنند و در سطح آن ایجاد ساییدگی کند. البته در صورتی که کامپوزیت دندان صدمه دید نگران نباشید زیرا امکان اصلاح و ترمیم آن به راحتی وجود دارد.
بهتر است مصرف نوشیدنی های رنگی مانند چایی، قهوه و نوشابه را حداقل در ۲۴ ساعت اول که کامپوزیت هنوز به طور کامل سفت نشده و مواد رنگی را به راحتی جذب می کند؛ قطع کنید یا به حداقل برسانید. به طور کلی بهتر است پس از مصرف هر نوع خوراکی یا نوشیدنی رنگی بلافاصله دندانهای خود را بشویید و مسواک بزنید تا دوام و طول عمر کامپوزیت ونیر بیشتر شود.
