باکتری های مولد پوسیدگی دندان در صورت وجود مصرف بالای قند و نیز آسیب پذیر بودن دندان ها، صدمات جدی را به دندان ها وارد می کنند. به طور معمول، بیش از 70 نوع باکتری در دهان وجود دارد که اکثر آنها به طور طبیعی در آنجا زندگی کرده و هیچ صدمه ای را به شخص وارد نمی کنند. با این حال، باکتری هایی نیز وجود دارند که می توانند در پوسیدگی دندان و بیماری پریودنتال نقش داشته باشند. از این رو، در این مقاله قصد داریم در مورد این باکتری ها و چگونگی کاهش میزان آنها در حفره دهان صحبت کنیم. با کلینیک دندانپزشکی دکتر محمدی در ادامه این مطلب همراه باشید.
باکتری دندان
باکتری دندان به دو دسته مفید و غیر مفید تقسیم بندی می شود. دهان ما پر از باکتری است. این باکتری‌ها به طور طبیعی روی زبان، لثه‌ها، دندان‌ها و گونه‌ها زندگی می‌کنند. برخی از این باکتری‌ها مفید هستند و به هضم غذا کمک می‌کنند، اما برخی دیگر می‌توانند مشکلات ایجاد کنند.
وقتی باکتری‌ها در دهان تجمع می‌کنند، می‌توانند به پلاک دندان تبدیل شوند. پلاک یک لایه چسبناک بی‌رنگ است که روی دندان‌ها تشکیل می‌شود. اگر پلاک به طور مرتب پاک نشود، به جرم دندان تبدیل می‌شود. جرم دندان سخت‌تر از پلاک است و به راحتی پاک نمی‌شود.
تجمع پلاک و جرم می‌تواند منجر به التهاب لثه‌ها و بیماری‌های لثه شود. بیماری‌های لثه از مشکلات خفیف مانند التهاب لثه تا بیماری‌های جدی‌تر مانند پریودنتیت را شامل می‌شود. علاوه بر این، باکتری دندان می‌تواند باعث بوی بد دهان شود.
محل تجمع باکتری ها عمدتا در کجا است؟
باکتری ها در همه جای دهان از جمله روی دندان ها و لثه ها جمع می شوند. آنها اغلب قسمت هایی از گونه ها و پشت گلو را می پوشانند، اما می توانند همچنین در بین تمام برجستگی ها از جمله زبان زندگی کنند. مسواک زدن مناسب، استفاده از نخ دندان و دهانشویه می توانند تعداد باکتری های جمع شده در این نقاط و نیز در امتداد خط لثه را کاهش دهند.
مطالب مرتبط: ایمپلنت دندان
باکتری ها دقیقا چگونه باعث پوسیدگی دندان می شوند؟
به طور کلی در به وجود آمدن پوسیدگی دندان مراحل مختلفی از جمله باکتری، پلاک و تارتار وجود دارند. باکتری های موجود در پلاک به راحتی می توانند تجمع یافته و به دندان ها آسیب وارد کنند. باکتری های تجمع یافته روی دندان های شما با تغذیه از غذاها و نوشیدنی ها می توانند اسید تولید کنند. این اسیدها نیز به دندان های شما می چسبند و پس از آن مینای دندان تخریب می شود. پس از تخریب مینا، روند پوسیدگی دندان آغاز می شود. در واقع، پس از خوردن غذا در بیشتر مواقع اسید تولید می شود. برای همین است که باید پس از مصرف میان وعده یا وعده اصلی غذا، مسواک بزنید.
پادشاه باکتری های مولد پوسیدگی دندان
استرپتوکوک موتانس (Streptococcus mutans) یا "S. mutans" مهمترین نقش را در پوسیدگی دندان ها ایفا می نماید و در تمامی نواحی دهان حضور دارد. به عبارتی، استرپتوکوک موتانس را مهمترین عامل پوسیدگی و کرم خوردگی دندان می دانند. بیست و پنج نوع از استرپتوکوک دهانی تا به حال شناخته شده است که هر یک از آنها مناطق خاصی از دهان را به تصرف خود در می آورند. این باکتری با تخمیر سوکروز و تولید اسید لاکتیک می تواند به مینای دندان آسیب بزند. اما رعایت بهداشت دهان و دندان می تواند از رشد آن و در نتیجه تشکیل پلاک و پوسیدگی دندان جلوگیری نماید.
شرکاء بیماری پریودنتال و پوسیدگی دندان
دو نوع باکتری که بیشترین ارتباط را با بیماری پریودنتال دارند، بی هوازی هستند، به این معنی که می توانند بدون اکسیژن زنده بمانند. مجله تحقیقات ایمنی شناسی توضیح می دهد که این دو باکتری یعنی Treponema denticola و Porphyromonas gingivalis می توانند تکثیر یافته و باعث التهاب لثه شوند.
در این حالت، سمومی که توسط دو باکتری مذکور تولید می شوند به عنوان "کمپلکس قرمز یا red complex" شناخته شده و فرهنگ باکتری های دهانی را که معمولا در هماهنگی با یکدیگر وجود دارند، مختل می کند. آنها می توانند در زیر خط لثه مخفی شده و استخوان و بافت همبند داخل و نیز اطراف دندان ها را تخریب کنند. این مسئله در نهایت می تواند باعث شُل شدن دندان ها شود تا حدی که باید برخی از آنها را از دهان خارج نمود.
هیچ باکتری از کنترل مسواک زدن صحیح و کشیدن نخ دندان خارج نیست. اما باید مطمئن شوید که از محصولات با کیفیتی استفاده می کنید که به اندازه کافی ساینده هستند و می توانند به زیستگاه های طبیعی این باکتری های مخرب دسترسی پیدا کنند. با ثبات در بهداشت دهان و دندان می توانید این باکتری ها را کاهش داده و وضعیت دندان های آسیب دیده را به حالت سالم خود بازگردانید.
مطالب مرتبط: فرق لمینت و کامپوزیت
تجمع تارتار و بیماری لثه
همان باکتری های مولد پوسیدگی دندان که مینا را از بین می برند، می توانند شروع کننده عفونت بافت لثه و استخوان های اطراف دندان های شما باشند. اگر همه پلاک ها را از روی دندان ها خارج نکنید، آن به ماده سخت تری به نام تارتار تبدیل خواهد شد. در حالی که پلاک های باکتریایی علت اصلی بیماری های لثه است، اما تجمع تارتار نیز می تواند بسیار مهم باشد.
در صورتی که پلاک و تارتار در لثه و زیر خط لثه ماندگار شوند، سموم باکتریایی به استخوان و رباط های اطراف دندان شما حمله کرده و باعث ایجاد مرحله پیشرفته تری مانند پریودنتیت می شود.
چگونه از رشد باکتری های مولد پوسیدگی دندان جلوگیری کنیم؟
- منبع فلوراید:
اگر مینای دندان ضعیفی دارید، دندان های شما کمتر در برابر اسیدهای باکتریایی موجود در دهان مقاومت می کنند. شما می توانید برای تقویت و محافظت از مینای دندان خود از خمیر دندان های حاوی فلوراید بهره گیرید.
- مسواک زدن:
برای از بین بردن باکتری و تجمع بیشتری آنها، توصیه می شود که حداقل روزانه و دو مرتبه دندان های خود را مسواک بزنید. شما باید توجه ویژه ای به پلاکی که در اطراف لثه نیز جمع می شود داشته باشید. مسواک یا سر آن را مرتبا عوض کنید.
- کشیدن نخ دندان:
تمیز کردن بین دندان ها نیز بسیار مهم است. از آنجایی که مسواک نمی تواند به تمام مواد غذایی و باکتری های حبس شده بین دندان ها دست پیدا کند، می توانید با نخ دندان و دسترسی به مناطق، با بیماری های لثه و پوسیدگی دندان مبارزه نمایید. بهترین زمان برای استفاده از نخ دندان، قبل از خواب است تا در دهانتان باکتری کمتری باشد.
مطالب مرتبط: اسنپ اسمایل
- تغذیه سالم:
با کاهش مصرف کربوهیدرات به ویژه قندهای تصفیه شده، تولید باکتری هایی که مولد پوسیدگی دندان و بیماری های لثه می شوند نیز کاهش می یابند. انجمن دندانپزشکی آمریکا بر اهمیت داشتن یک رژیم غذایی سالم به همراه مقدار زیادی از غلات کامل، پروتئین، لبنیات، میوه ها و سبزیجات تأکید می نماید. شما می توانید تنقلات و نوشیدنی های شیرین را با پنیر، ماست و کره طبیعی بادام زمینی جایگزین کنید. این مسئله به شما کمک می کند تا تعداد حملات اسیدی که دندان های شما در طول روز در معرض آنها قرار می گیرند کاهش یابد.
سخن پایانی
باکتری های مولد پوسیدگی دندان و پلاک باکتریایی در بحث بیماری های دندانی یک مسئله جدی است. از این رو باید با تلاش و دقت بالاتری برای حفظ سلامتی دهان و دندان های خود وقت صرف کنید. اما درک دقیق روش های ایجاد پلاک و آگاهی از باکتری های مولد پوسیدگی می تواند بسیار مفید باشد. ما بر این باور هستیم که دانش و آگاهی از قدرت بسیار بالایی برخوردار هستند. در واقع هر اندازه درباره اقدامات پیشگیرانه بیشتر بدانید، بهتر می توانید از سلامتی دهان و دندان خود مراقبت کنید.
