نیتروس اکساید یا همان گاز خنده با برخورداری از خاصیت بی رنگ و بی بو، برای بیمار در انجام امور دندانپزشکی استفاده می شود. احتمالا برای شما هم پیش آمده که هنگام مراجعه به دندانپزشکی و انجام یکی از درمان های آن مضطرب شوید. کودک شما نیز گاهی برای یک درمان طولانی مدت باید بی حرکت بنشیند. این شرایط و موارد مشابه سبب می شود که بیمار نیاز به استفاده از گاز خنده پیدا کند. اما نیتروس اکساید دقیقا چیست؟ برای چه کاری استفاده می شود و آیا خطراتی مرتبط با آن وجود دارد؟ برای یافتن تمامی این سوالات تا پایان مقاله با کلینیک دندانپزشکی دکتر محمدی همراه بمانید.
نیتروس اکساید چیست؟
نیتروس اکسید چیست؟ نیتروس اکسید که با نام‌های دیگری همچون «گاز خنده‌آور» یا «اکسید دی‌نیتروژن» نیز شناخته می‌شود، ترکیبی شیمیایی با فرمول N₂O است. این گاز در دمای اتاق، بی‌رنگ، غیرقابل اشتعال و با رایحه‌ای کمی شیرین همراه است. نیتروس اکسید با خاصیت بی‌هوشی خفیف، توانسته جایگاه مهمی در دنیای پزشکی پیدا کند.
نیتروس اکسید گازی بی‌رنگ و بی‌بو است. این گاز در حالت مایع نیز ظاهری مشابه دارد. نیتروس اکسید در دمای پایین‌تر از ۸۸- درجه سانتی‌گراد به مایع و در دمای پایین‌تر از ۹۰- درجه سانتی‌گراد جامد می‌شود. شاید برایتان جالب باشد بدانید که تنفس نیتروس اکسید در غلظت‌های پایین، می‌تواند باعث ایجاد حس سرخوشی و خنده شود؛ به همین دلیل به آن «گاز خنده‌آور» می‌گویند. بهتر است در جواب نیتروس اکساید چیست؟ بگوییم همان گاز خنده آور است.
مطالب مرتبط: اسنپ اسمایل
گاز خنده در دندانپزشکی
گاز خنده در دندانپزشکی از طریق ماسکی که بر روی بینی قرار می‌گیرد، استنشاق می‌شود. این گاز به سرعت جذب جریان خون شده و به مغز می‌رسد. در مغز، گاز خنده با گیرنده‌های خاصی تعامل کرده و باعث آزاد شدن اندورفین و سروتونین می‌شود. این دو ماده شیمیایی طبیعی، نقش مهمی در ایجاد احساس آرامش و کاهش درد دارند. همچنین، گاز خنده در دندانپزشکی باعث کاهش حساسیت به درد در نخاع می‌شود که به کنترل درد کمک می‌کند.
فواید گاز خنده
دندانپزشکان نیتروس اکساید را انتخاب می کنند زیرا آن را یک روش ایمن و موثر برای آرام کرده بیمار می دانند. استفاده از این ماده برای بیماران بسیار راحت بوده و با تنفس اکسیژن خالص، اثرات آن به سرعت از میان می رود. علاوه بر این، نیتروس اکساید سبب خواب آلودگی شما نشده و در حین درمان می توانید صدای او را بشنوید و به هر یک از سوالات یا دستورالعمل های دندانپزشکان پاسخ دهید.
عوارض نیتروس اکساید
اکثر بیماران واکنش های نامطلوبی را برابر گاز خنده تجربه نمی کنند. با این حال، اگر میزان این گاز، بیش از حد بالا رود یا مقدار استنشاق به سرعت تغییر کند، برخی از عوارض جانبی زیر می توانند رخ دهند. انجمن دندانپزشکی کالیفرنیا (California Dental Association (CDA)) چندین عارضه جانبی را ذکر کرده است، از جمله:
- سردرد
- لرزیدن
- تعریق بیش از حد
- حالت تهوع یا استفراغ
- خواب آلودگی
پس از برداشتن نیتروس اکساید، بیماران باید حداقل پنج دقیقه اکسیژن را دریافت کنند تا از سردرد جلوگیری شود. اکسیژن در حالی که بیمار هوشیاری خود را به دست می آورد، گاز باقی مانده را از ریه ها پاک می کند. بیماران همچنین می توانند با کمی غذا خوردن قبل از درمان و جلوگیری از مصرف غذای حجیم تا سه ساعت پس از آن از بروز حالت تهوع یا استفراغ جلوگیری کنند. در مورد ایمن بودن یا نبودن رانندگی پس از درمان نیز باید با دندانپزشک خود مشورت نمایید.
مطالب مرتبط: قیمت لمینت دندان
گاز خنده برای چه مواردی استفاده می شود؟
آکادمی دندانپزشکی کودکان آمریکا (The American Academy of Pediatric Dentistry (AAPD)) استفاده از نیتروس اکساید را برای این موارد توصیه می نماید:
- بیمارانی که دچار ترس یا اضطراب شده و یا به خوبی با دندانپزشک خود همکاری نمی کنند.
- بیمارانی که نیازهای ویژه بهداشتی دارند.
- افرادی که در برابر دهان بند یا gag رفلکس داشته و این کار در دندانپزشکی اختلال ایجاد می کند.
- بیمارانی که نسبت به بی حسی موضعی پاسخ کافی دریافت نمی کنند.
- افراد جوانتری که باید مدت زمان طولانی برای درمان تحت درمان بنشینند.
نیتروس اکساید برای کودکان
آیا نیتروس اکساید برای کودکان به همان اندازه ایمن است؟ AAPD اذعان می دارد که گاز خنده به طور کلی برای کودکان قابل قبول است. بسیاری از کودکان نیز به این ماده اشتیاق نشان می دهند و می گویند که حس سوزن سوزن شدن یا گرم شدن دارند. نیتروس اکساید سبب می شود که کودکان برای مدت زمان طولانی بی حرکت بنشینند و این به کارایی درمان کمک زیادی می کند.
با این حال، برخی از آنها ممکن است حالت تهوع داشته یا در پوشیدن ماسک مشکل داشته باشند. از این رو، هنگام برنامه ریزی برای درمان های دندانپزشکی، گزینه های مربوط به آرام کردن کودکان را با دندانپزشک خود در میان بگذارید.
مطالب مرتبط: مراحل ایمپلنت دندان
چه کسی نباید از نیتروس اکساید استفاده نماید؟
در حالی که نیتروس اکساید یک آرام بخش بی خطر و موثر در نظر گرفته می شود، اما ممکن است انتخاب درستی برای شما نباشد. AAPD چندین فاکتور را برای استفاده از این ماده ذکر می کند. اگر شما دارای هر یک از شرایط زیر هستید آن را با دندانپزشک خود در میان بگذارید:
- در صورتی که فرد در سه ماهه اول بارداری قرار دارد.
- سابقه بیماری های تنفسی دارد، مانند بیماری انسداد مزمن ریوی
- کمبود ویتامین B12
- سابقه مصرف مواد
سخن آخر
به طور کلی نیتروس اکساید می تواند ابزاری مفید برای کاهش درد و اضطراب در طی اقدامات دندانپزشکی باشد. اگر شما نیز فکر می کنید استفاده از گاز خنده برای درمان شما موثر بوده و می توانید از آن بهره مند شوید، آن را با دندانپزشک خود در میان بگذارید. برای اطلاعات بیشتر در زمینه دندانپزشکی به سایر مقالات سایت دکتر محمدی مراجعه نمایید.
