ارتودنسی متحرک یکی از روش های محبوب ارتودنسی است که در آن برای مرتب کردن دندان ها از پلاک های متحرک استفاده می‌شود. در این روش ارتودنسی بیمار می‌تواند در طول روز به مدت محدودی، پلاک ها را از دهان خارج کند و به همین دلیل آن را ارتودنسی متحرک می نامند. ارتودنسی متحرک به طور کلی به دو دسته زیر تقسیم می‌شود، ارتودنسی متحرک ساده و ارتودنسی متحرک برای فک ها. در ارتودنسی متحرک ساده از پلاک های متحرک فقط برای حرکت دادن جزئی دندان ها استفاده می شود. در ارتودنسی متحرک برای فک ها از پلاک های ارتودنسی بیشتر برای درمان ناهنجاری های فک بالا استفاده می شود.
بیمار چه زمانی می‌تواند پلاک ارتودنسی متحرک را از دهان خارج کند؟
با وجود اینکه پلاک ارتودنسی متحرک را میتوان به راحتی از روی دندانها برداشت اما بیماران برای اینکه روند درمانی شان به درستی طی شود؛ مجاز نیستند که بیش از دو ساعت در طول روز پلاک های متحرک را از دهان خود خارج کنند.
متخصص ارتودنسی به بیماران توصیه می کند فقط در شرایط زیر پلاک ارتودنسی متحرک را از دهان خود خارج کنند:
- هنگام غذا خوردن یا نوشیدن مایعات شیرین و گازدار
- برای مسواک زدن و نخ دندان کشیدن
- انجام فعالیت‌هایی مثل زدن ساز بادی یا دوچرخه سواری
تفاوت ارتودنسی متحرک و ارتودنسی ثابت
مهمترین تفاوت ارتودنسی متحرک و ارتودنسی ثابت در نوع پلاک آنهاست. در ارتودنسی متحرک بیمار می تواند به راحتی پلاک ها را از دهان خارج کند؛ درصورتی که پلاک های ارتودنسی ثابت فقط توسط متخصص ارتودنسی از دهان بیمار خارج می شوند.
از پلاک ارتودنسی متحرک معمولاً برای درمان های تخصصی تر و دشوارتر که نیاز به حرکات جنبشی برای رفع ناهنجاری های فک بیمار باشد؛ استفاده می‌شود. در حقیقت، بیمارانی که که نیاز به تغییرات جزئی در دندان ها و رفع ناهنجاری در فکین خود داشته باشند؛ از ارتودنسی متحرک بیشتر سود می برند. در صورتی که ارتودنسی ثابت بیشتر برای جابجایی و مرتب کردن دندان ها به کار می رود و بیمارانی کاندید مناسب ارتودنسی ثابت هستند که دندان هایشان به شدت و هم ریخته و نامرتب باشد.
پلاک ارتودنسی متحرک از نوع پلاستیکی همراه با سیم است که به راحتی روی دندانها قرار می گیرد. در صورتی که برای ارتودنسی ثابت از براکت های فلزی همراه با سیم استفاده می‌شود که به دندانها می‌چسبند و نمی‌توان آنها را از روی دندانها برداشت.
ارتودنسی متحرک برای کودکان مناسب تر از بزرگسالان است چون علاوه بر اینکه استفاده از پلاک قابل جابجایی آن برای کودکان راحتی بیشتری را به همراه دارد؛ باعث هدایت رشد فک بالا و پایین آنها خواهد شد.
مراحل انجام ارتودنسی متحرک
در تمام روش های ارتودنسی، اولین مرحله مراجعه به دندانپزشک برای بررسی شرایط دندانها و فک بالا و پایین است. در حقیقت متخصص ارتودنسی است که می‌تواند مشخص کند شما دقیقاً برای درمان ناهنجاری های فک و دندان های خود به چه نوع ارتودنسی نیاز دارید.
پس از گذراندن مرحله اول و مشاوره با دندانپزشک، در صورتی که متخصص تشخیص بدهد که شما برای ادامه درمان باید از پلاک های ارتودنسی متحرک استفاده کنید؛ مراحل زیر طی می‌شود:
قالب گیری از دندان ها
قالب گیری از دندان ها اولین مرحله در انجام ارتودنسی متحرک است که متخصص برای ساخت پلاک ارتودنسی متحرک به آن نیاز دارد. پس از اینکه قالب گیری از دندان ها انجام گرفت؛ این قالب به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا پلاک متحرک مخصوص دندان های بیمار تهیه شود.
نحوه قالب گیری از دندان ها برای ساخت پلاک متحرک ارتودنسی را می توانید در فیلم ارتودنسی متحرک مشاهده کنید.
نصب پلاک متحرک روی دندان ها
پس از اینکه پلاک متحرک توسط لابراتور ساخته شد؛ بیمار مجددا به مطب متخصص ارتودنسی مراجعه کرده و پلاک ارتودنسی متحرک روی دندان های او قرار می گیرد. در این مرحله، دانپزشک از بیمار می‌خواهد که به عنوان مثال با صدای بلند صحبت کند یا تظاهر کند که در حال جویدن غذای زیادی است. به این ترتیب به بیمار کمک که به جسم خارجی که در دهان او قرار گرفته، عادت کند.
دندانپزشک توصیه های لازم را به بیمار می کند تا با رعایت آن ها روند درمان خود را تا مراجعه بعدی در منزل طی کند. از مهم ترین توصیه های متخصصین ارتودنسی به بیمارانی که از پلاک متحرک استفاده می کنند، عدم درآوردن پلاک به مدت طولانی از روی دندانها در طول روز است. در صورتی که بیمار چندین ساعت از روی دندانهای خود بردارد ممکن است دندان ها یا فک مجدداً به حالت اولیه قبل از نصب پلاک دربیاید و بیمار مجبور شود روند درمان را مجددا از ابتدا طی کند.
مراجعه منظم به متخصص ارتودنسی برای پیگیری درمان
در طول مدتی که بیمار باید از پلاک ارتودنسی متحرک استفاده کند؛ نحوه مراقبت و میزان رعایت کردن دستورالعمل هایی که متخصص ارتودنسی به او داده؛ در پیشرفت درمان موثر خواهد بود. معمولا متخصصین از بیماران می‌خواهند که حدود یک ماه و نیم بعد از اولین جلسه نصب پلاک متحرک روی دندان ها مجدداً به متخصص مراجعه کنند.
مراجعه منظم در فواصل تعیین شده و استفاده از پلاک ارتودنسی متحرک طبق دستورالعمل های دندانپزشک مهمترین عواملی است که روی پیشرفت روند درمان ارتودنسی متحرک تاثیر گذار است.
انواع پلاک ارتودنسی متحرک
برای ارتودنسی متحرک پلاک ها در انواع مختلفی ساخته می شوند که هر کدام ناهنجاریهای متنوعی را درمان کرده و کارایی مخصوصی دارند.
ارتودنتیست معمولاً با توجه به عوامل زیر بهترین نوع پلاک ارتودنسی متحرک را برای بیمار انتخاب میکند:
- وضعیت دندانها و فک بیمار
- طول مدت درمان با ارتودنسی
- کاربرد پلاک متحرک
- شدت و میزان نامرتب بودن دندان های ناهنجاری فک
از مهمترین انواع پلاک ارتودنسی متحرک می توان موارد زیر را نام برد:
پلاک متحرک نامرئی
پلاک متحرک نامرئی از نوعی پلاستیک کاملا شفاف ساخته می‌شود. این نوع پلاک متحرک باید تقریباً هر دو هفته یکبار تعویض شده و استفاده از آن با وجود این که از لحاظ ظاهری نامرئی به نظر می‌رسد و در چهره بیمار تاثیر نمی گذارد؛ دردسرهای زیادی را از جمله مراجعه مکرر به متخصص ارتودنسی برای بیمار به همراه دارد.
پلاک متحرک با فنر زد (Z) شکل
از پلاک متحرک با فنر ضد شکل برای اصلاح دندانهای خلفی و جلو کشیدن یا هم ردیف کردن آن ها با دندانهای کناری استفاده می شود.
پلاک متحرک فانکشنال
پلاک متحرک فانکشنال برای درمان ناهنجاری های فک پایین در شرایطی که فک بیمار جلوتر یا عقب تر از فک بالا باشد استفاده می شود. این پلاک قادر است فک بیمار را به جلو کشیده و یا آن را به سمت عقب خود بدهد؛ تا با فک بالا هم تراز شود.
پلاک های متحرک نگهدارنده یا ریتینر
یکی از متداولترین انواع پلاک های متحرک به ریتینرها هستند. این نوع پلاک بعد از ارتودنسی ثابت به بیماران داده می‌شود و معمولاً آنها باید در طول شب این نگهدارنده یا ریتینر را در دهان خود قرار دهند تا دندانهایشان از حالت اصلاح و ترمیم شده خارج نشود و نظم و ترتیب خود را حفظ کنند.
پلاک های متحرک نگهدارنده یا ریتینر در انواع مختلفی ساخته می شوند از جمله:
پلاک متحرک نگهدارنده هالی
پلاک های نگهدارنده هالی از یک بخش پلاستیکی تشکیل شده که چندین سیم به آن متصل است و زمانی که بیمار آن را در کام خود قرار می دهد؛ سیم ها به پشت دندان، فشار وارد کرده و از جابجا شدن آنها جلوگیری می کند.
پلاک متحرک نگهدارنده شفاف
بخش پلاستیکی پلاک متحرک نگهدارنده شفاف همانطور که از نام آن پیداست از نوعی پلاستیک شفاف ساخته می شود و زمانی که در دهان قرار می‌گیرد کاملا نامرئی به نظر می رسد.
ارتودنسی متحرک برای کودکان
همانطور که پیش از این اشاره کردیم این روش ارتودنسی متحرک برای درمان ناهنجاری های فک و دندان کودکان بسیار مناسب است. در حقیقت، سن مناسب برای شروع درمان ارتودنسی حدود ۷ تا ۱۰ سالگی است چون در این سنین به راحتی می توان با استفاده از ارتودنسی متحرک استخوان فک بالا یا پایین را به‌نحوی هدایت کرد که در جایگاه صحیح خود رشد کنند.
مهمترین دلیل استفاده از ارتودنسی متحرک برای کودکان هدایت کردن آرام دندانها حین رشد با فشار بسیار کمتر است که می تواند نتایج فوق العاده ای را به همراه داشته باشد. ارتودنسی متحرک می تواند در سنین قبل از بلوغ، بهترین نتیجه را به همراه داشته باشد.
ارتودنسی متحرک برای بزرگسالان
ارتودنسی متحرک برای درمان بسیاری از ناهنجاری های فک و دندان بزرگسالان نیز می تواند گزینه مناسبی باشد؛ به شرط آنکه متخصص ارتودنسی پس از بررسی مشکلات دهان و دندان بیمار تشخیص بدهد که این روش می‌تواند برای اصلاح دندان ها و پزشک بزرگسالان مورد استفاده قرار گیرد.
البته معمولا روش ارتودنسی متحرک برای بزرگسالان نسبت به کودکان نیاز به طول درمان طولانی تری دارد و به همین علت بزرگسالان ترجیح می دهند از روش ارتودنسی ثابت که در مدت زمان کوتاه تری آنها را به نتیجه مطلوب می رساند؛ استفاده کنند.
قیمت ارتودنسی متحرک
قیمت ارتودنسی متحرک به عوامل مختلفی بستگی دارد. معمولا در جلسه مشاوره ارتودنتیست بعد از بررسی مشکلات و ناهنجاری های دهان و دندان بیمار هزینه ارتودنسی متحرک را با توجه به به عوامل زیر تعیین می کند:
- نوع پلاکی که باید مورد استفاده قرار گیرد
- میزان مشکلات و ناهنجاری های دهان و دندان
البته هزینه و قیمت ارتودنسی متحرک تا حدود زیادی به تجربه و مهارت متخصص ارتودنسی و همچنین موقعیت مکانی کلینیک دندانپزشکی نیز بستگی دارد. بهترین راه برای آگاهی از قیمت ارتودنسی متحرک مراجعه به کلینیک دندانپزشکی و یک جلسه مشاوره رایگان برای معاینه دندان های شما است.
عوارض ارتودنسی متحرک
عوارض ارتودنسی متحرک معمولاً در چند روز یا چند هفته اول پس از قرار دادن پلاک متحرک روی دندان ها بیمار را آزار خواهد داد اما به مرور این عوارض کاهش یافته و بیمار به این جسم خارجی در دهان خود عادت می کند.
از مهمترین عوارض ارتودنسی متحرک در روزهای اول می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس درد و ناراحتی در ناحیه فک دندان ها
- مشکل در صحبت کردن
- ترشح بیش از حد آب دهان
فواید ارتودنسی متحرک
استفاده روش ارتودنسی متحرک برای مرتب کردن دندانها و اصلاح ناهنجاریهای فک، مزایای بسیار زیادی دارد از جمله اینکه:
- پلاک ارتودنسی متحرک را میتوان به راحتی هنگام غذا خوردن و یا برای تمیز کردن دندانها از دهان خارج کرد
- در صورت داشتن درد شدید میتوان پلاک ارتودنسی را به مدت حداکثر یک تا دو ساعت از دهان خارج کرد
- امکان برداشتن پلاک متحرک در مراسم یا موقعیت‌های خاص وجود دارد
- پلاک های شفاف ارتودنسی متحرک به چشم می آید و در ظاهر افراد تاثیر چندانی ندارد
- کاربرد پلاک های متحرک ارتودنسی شفاف برای کودکان بسیار راحت تر است
- مدت زمانی که بیمار برای نصب پلاک ارتودنسی در مطب ارتودنتیست صرف میکند؛ بسیار کم تر است چون این پلاک ها توسط لابراتوار ساخته می شود و نیازی نیست که متخصص ارتودنسی برای نصب براکت ها مانند روش ارتودنسی ثابت ساعتها وقت بگذارد.
- پلاک های ارتودنسی متحرک برای هدایت صحیح دندانها و فک کودکان حین رشد کردن بهترین گزینه هستند.
- پلاک متحرک ارتودنسی می تواند به گونه ای ساخته شود که فقط به یک یا چند دندان خاص فشار وارد کند تا در جای مناسب خود قرار بگیرند.
معایب ارتودنسی متحرک
- از روش ارتودنسی متحرک نمی توان برای اصلاح دندان های بسیار نامرتب استفاده کرد.
- همکاری بیمار و استفاده منظم او از پلاک ارتودنسی متحرک، تاثیر قابل توجهی روی نتیجه نهایی و مدت زمان درمان خواهد داشت.
- کیفیت مواد مورد استفاده برای ساخت پلاک ارتودنسی متحرک روی رفع ناهنجاری های فک و دندان ها تاثیر بسزایی دارد.
- پلاک های ارتودنسی متحرک معمولاً برای فک پایین مشکلات متعددی از جمله گرفتن فضای زبان و ایجاد اشکال در قرار گرفتن دندان های بالا روی دندانهای پایین و همچنین مشکل در صحبت کردن برای بیمار را ایجاد میکند؛ به همین علت معمولاً برای درمان ناهنجاریهای فک پایین از ارتودنسی متحرک استفاده نمی شود
ارتودنسی متحرک برای چه دندان هایی است؟
از ارتودنسی متحرک برای اصلاح نامنظم و نامرتب بودن دندان هایی که به صورت افقی دچار مشکل هستند؛ استفاده می‌شود. در حقیقت نمی توان از این روش ارتودنسی برای دندانهای دارای چرخش یا بسیار کمج استفاده کرد.
از ارتودنسی متحرک بیشتر در اصلاح ناهنجاری های دندانها و فک بالا کاربرد دارد چون استفاده از پلاک متحرک برای فک پایین، مشکلات متعددی را برای بیمار ایجاد میکند و معمولاً توصیه می شود که دندان های فک پایین با ارتودنسی ثابت اصلاح شوند.
ارتودنسی متحرک چه ناهنجاری هایی را اصلاح میکند؟
به طور کلی پلاک های ارتودنسی متحرک در اصلاح دو نوع ناهنجاری کاربرد دارد:
- درمان جزئی دندان ها یا جلو و عقب بردن فک بالا
- حفظ نظم دندان ها بعد از ارتودنسی ثابت
مدت زمان ارتودنسی متحرک چقدر است؟
مدت زمان درمان و اصلاح ناهنجاری های فک و دندان با استفاده از ارتودنسی متحرک به عوامل مختلفی از جمله پیچیدگی ناهنجاری، سن بیمار و نحوه استفاده از پلاک متحرک بستگی دارد. کمترین مدت زمان درمان با ارتودنسی متحرک شش ماه است و ممکن است برای بزرگسالان بیش از ۲ سال نیز زمان ببرد.
مراقبت از پلاک های ارتودنسی متحرک
مراقبت از پلاک های ارتودنسی متحرک اهمیت بسیار زیادی در کسب نتیجه مطلوب از این روش ارتودنسی دارد. این پلاک ها بسیار ظریف و حساس هستند و چون در ساخت آنها از پلاستیک همراه با سیم های نازک استفاده می شود باید در خارج کردن و یا قرار دادن مجدد آنها در دندان احتیاط لازم رعایت شود:
مهمترین توصیه ها برای مراقبت از پلاک ارتودنسی متحرک
زمانی که قصد دارید غذاهای سفت و چسبنده بجوید و یا نوشیدنی های شیرین و گازدار مصرف کنید پلاک متحرک را از دهان خود خارج نمایید.
حداقل هفته ای یکبار پلاک ها را در محلول شستشو قرار دهید تا تمیز شوند.
هرگز برای شستشوی پلاک ارتودنسی متحرک از آب جوش یا داغ استفاده نکنید چون موجب از بین رفتن قسمت پلاستیکی پلاک خواهد شد.
برای شستشوی پلاک ارتودنسی متحرک فقط مجاز به استفاده از آب سرد هستید.
هنگام انجام فعالیت هایی مثل دوچرخه سواری یا شنا کردن پلاک متحرک را از دهان خود خارج کنید.
چند روز اول برای اینکه به پلاک ارتودنسی متحرک عادت کنید؛ سعی کنید به جای اینکه پلاک را به طور مداوم از دهان خود خارج کنید؛ تمریناتی مثل آواز خواندن را انجام دهید.
بهداشت دهان و دندان خود را در طول درمان ارتودنسی متحرک حفظ کنید. رعایت بهداشت و سلامت دندان ها و لثه ها به تمیز بودن پلاک و همچنین سالم تر ماندن دندان ها و لثه شما کمک می کند.
ار تدونسی متحرک‌مفید ایت بریم‌من ۲۴ سالا هستم و دیگه اارتدونسی ثابت داشتم اما اوره بی وقت داکتر ریموف کرد بدون که خوب شوه به نظرتان حالی متحر ک‌گرفتم‌مفید ایت بریم‌فقط میخایم دندانم به عقب بره