امروزه کاشت دندان به همراه تاج روش بسیار مناسبی برای جایگزین کردن دندان های از دست رفته است چون عملکردی شبیه دندان طبیعی داشته و به پیشگیری از تحلیل استخوان فک کمک می کند. درحالیکه بریج دندانی و دندان های مصنوعی تنها جنبه زیبایی دارند؛ ایمپلنت دندان می توانند به رشد و حفظ سلامت استخوان فک نیز کمک کنند. همچنین کاشت ایمپلنت دندانی، با تراز نگه داشتن دندان های دیگر و حمایت از آنها، ساختار استخوان فک را نیز حفظ می کند.
ریشه های دندان طبیعی که در استخوان فک قرار دارند پایه بسیار محکمی برای تاج دندان هستند که به آنها اجازه میدهند به خوبی به وظایف خود عمل کنند. زمانی که یکی از دندانهای خود را از دست می دهید؛ یا آن را می کشید؛ استخوان زیر دندان که پیش از این توسط ریشه حمایت می‌شد کم کم تحلیل رفته و جذب بدن می شود.
اما با کاشت ایمپلنت در استخوان فک، پایه ایمپلنت جایگزین ریشه‌های دندان طبیعی شده و همان وظیفه را در استخوان فک ایفا کرده و موجب تحریک رشد و حفظ سلامت استخوان فک و جلوگیری از جذب شدن آن توسط بدن می شود. استخوان فک در حقیقت به ایمپلنت دندانی پیوند خورده و پایه بسیار محکمی را برای تاج دندان مصنوعی ایجاد می کند.
از دست دادن دندان های پیشین و تحلیل رفتن استخوان فک
زمانی که یکی از دندان های جلوی فک خود را از دست می دهید؛ استخوان فک که در این ناحیه بسیار نازک است؛ بسیار سریع تر از استخوان فک ناحیه خلفی دهان جذب بدن شده و تحلیل می رود. بنابراین پس از مدت کوتاهی استخوان و لثه ها جمع شده و حفره بزرگی به جای دندان از دست رفته در چهره فرد مشاهده می شود. این نقص کاملا هنگام لبخند زدن توسط افراد دیگر تشخیص داده می شود به همین علت برای بیمار بسیار ناخوشایند است.
اگر دندان پیشین با روش بریج جایگزین شود؛ دندان جایگزین شده پس از مدتی شبیه یک دندان خراب در دهان به نظر می‌آید. چون لثه ها و استخوان بالای بریج شروع به جمع شدن کرده و هیچ پایه ای از آنها حمایت نمی کند. به این ترتیب دندان مصنوعی یا بریج بدون هیچ گونه ساپورتی در محل آویزان می شود. اما در صورتی که جای خالی دندان با کاشت ایمپلنت پر شود؛ پایه ایمپلنت از تحلیل استخوان فک و لثه جلوگیری کرده و تاج دندانی سوار شده روی پایه ایمپلنت برای مدت طولانی و حتی تا پایان عمر به طور ثابت و مستحکم در جای خود باقی می ماند.
مطالب مرتبط: مراحل ایمپلنت دندان
از دست دادن دندان های خلفی و جذب استخوان فک
زمانی که یک یا چند دندان خلفی خود را از دست می‌دهید ناحیه عقب فک شروع به تحلیل رفتن و جمع شدن می کند. به این ترتیب دندان های جلویی فک نیز از جای خود خارج شده و کج می شوند. این تغییر زاویه یا حرکته دندان ها به سمت عقب موجب می شود با یک فشار کوچک هنگام گاز زدن به راحتی بشکند. علاوه بر این با تحلیل رفتن لثه و استخوان از ارتفاع استخوان فک کم شده و ساختار چهره فرد نیز کم کم تغییر می کند. اگر دندان های از دست رفته خلفی با دندان مصنوعی جایگزین شوند؛ فرایند جذب استخوان شتاب بیشتری می گیرد. چون دندان های مصنوعی روی لثه ها و استخوان فک که زیر آن قرار گرفته فشار نامناسبی وارد کرده و موجب تحلیل رفتن هر چه بیشتر آنها می شود. در صورتیکه کاشت ایمپلنت نه تنها از تحلیل استخوان جلوگیری می کند بلکه به حفظ سلامت و رشد و استحکام هر چه بیشتر آن نیز کمک می کند.
تحلیل استخوان فک و تخریب ساختار چهره
زمانی که تمام دندان های یک فک خود را از دست می دهید و آن ها را با دندان مصنوعی جایگزین می کنید؛ روند تحلیل استخوان به شدت افزایش می یابد. بعلاوه زمانی که استخوان فک جذب بدن میشود و ارتفاع آن کاهش پیدا میکند و عضلات اطراف دهان نیز از جای طبیعی خود خارج شده به عقب کشیده می شوند؛ لب ها نیز چون دیگر از طرف استخوان ساپورت نمی شوند؛ به سمت داخل تغییر شکل می دهند. این تغییر شکل چین و چروکهای عمیقی را اطراف لب ها به وجود می آورد. تحلیل استخوان فک نیز می تواند تاثیر قابل توجهی روی افزایش ابتلا به بیماری های دهان و دندان داشته باشد. همچنین به علت وجود درد معمولا بیماران حتی با داشتن دندان مصنوعی از خوردن برخی غذاهای اساسی مانند میوه هایی سفت از جمله سیب خودداری کرده و با مشکلات گوارشی و سوءهاضمه مواجه می‌شوند. تمام این عوامل تحلیل استخوان فک را تسریع می کند.
هر چه مدت زمان استفاده از دندان های مصنوعی بیشتر شود؛ ساختار چهره بیشتر تخریب شده و باید از دندان های مصنوعی با ضخامت بیشتری استفاده کرد تا ارتفاع کاهش یافته استخوان فک در اثر تحلیل رفتن جبران شود.
مزیت جایگزین کردن کل دندان های یک فک با ایمپلنت با استفاده از روش‌های مختلف مانند اوردنچر یا All no 4 حفظ ساختار چهره، پیشگیری از ابتلا به بیماری های دهان و دندان، حفظ سلامت استخوان فک و جلوگیری از تحلیل استخوان فک است.
مطالب مرتبط: ایمپلنت فوری
چطور ایمپلنت های دندانی می توانند به حفظ سلامت استخوان فک و رشد مجدد آن کمک کنند؟
پیوند استخوان در ناحیهای که دندان کشیده شده می تواند به افزایش حجم استخوان مورد نیاز برای کاشت ایمپلنت کمک کند. روش های عمل جراحی نیز برای تولید مجدد و رشد مجدد استخوان هایی که از دست رفته اند طراحی شده است تا بتواند ماده استخوانی لازم را برای کاشت ایمپلنت ها بوجود آور.د در حقیقت اصلی‌ترین دلیل کاشت ایمپلنت دندانی به جای دندان از دست رفته حفظ و نگهداری استخوان فک است.
همچنین رشد استخوان اطراف ایمپلنت های دندانی مخصوصاً در ایمپلنت هایی که دارای روکش های خاصی برای تحریک رشد استخوان هستند به استحکام و حفظ سلامت استخوان فک در ناحیه ای که با ایمپلنت در تماس است؛ کمک می کند.
ایمپلنت ها چطور با استخوان فک جوش می خورند؟
ایمپلنت هایی که از نوع اندو استیل هستند دارای تخلخل ها و منافذی در ساختار پایه خود می باشند که به استئوبلاست و بافتهای مرتبط با آن اجازه میدهند در این منافذ رشد کنند. در اصطلاح ایمپلنتولوژی به این روش، رشد استخوان تا سطح ایمپلنت بدون وارد شدن به لایه بافت نرم گفته می گویند.
استخوان فک چطور با ایمپلنت تیتانیومی جوش میخورد؟
زمانی که پایه تیتانیومی ایمپلنت داخل استخوان فک کاشته می شود؛ بافت اطراف آن به شدت حساس می شود. به علاوه تیتانیوم باید به طور کامل داخل استخوان فک قرار گیرد؛ چون یک لایه اکسید محافظتی هنگامی که در معرض اکسیژن قرار بگیرد؛ روی آن تشکیل میشود. پیوند های تیتانیومی به علت ثابت دی الکتریک بسیار بالایی که دارند؛ به راحتی با استخوان انسان جوش می خورند.
جوش خوردن استخوان یا Oseointegration به صورت یک اتصال کارا و مستقیم بین استخوان زنده و سطح ایمپلنت که قرار است بار را تحمل کند؛ تعریف می شود. Oseointegration برای پایدار ماندن پایه ایمپلنت در استخوان فک پس از سوار کردن تاج دندان بسیار مهم است و به نظر می رسد برای طولانی تر شدن عمر ایمپلنت و بالا رفتن درصد موفقیت کاشت آن ضروری باشد. سطح تماس بافت و ایمپلنت یک منطقه کاملاً تعاملی و پویاست. واکنش بین ایمپلنت و استخوان فک نه تنها یک واکنش پیچیده است و شامل بافت های بیومتریال و سازگار زیستی می شود بلکه یک محیط مکانیکی نیز می باشد. فرایند جوش خوردن استخوان شامل نوعی قفل شدن داخلی (Interlocking) بین استخوان فک و بدن، حین ایمپلنت و سپس تثبیت بیولوژیکی از طریق ساختار سازی مجدد استخوان فک اطراف پایه ایمپلنت است. عوامل مختلفی در تشکیل حفظ و نگهداری استخوان فک اطراف پایه ایمپلنت موثر است. تاکنون ارزیابی های مختلفی برای تعیین فاکتورهایی که روی موفقیت کاشت ایمپلنت موثرند انجام گرفته است. از جمله این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• ماهیت میکروسکوپی و ماکروسکوپی سطح ایمپلنت
• طراحی ایمپلنت
• روش جراحی کاشت ایمپلنت
• جنس ایمپلنت
• مشخصات ساختار استخوان فک بیمار
مطالب مرتبط: ایمپلنت دیجیتال
نحوه جوش خوردن استخوان فک با ایمپلنت چگونه است؟
جوش خوردن استخوان فک یک فرآیند آرام است که طی سه تا شش ماه به طور کامل انجام می شود. فرآیند کلی جوش خوردن استخوان فک با ایمپلنت به چهار فاز تقسیم می شود:
فاز اول: هموستاسیس (Hemostasis)
فرایند جوش خوردن استخوان از لحظه‌ای که پایه ایمپلنت در محل سوراخ شده در استخوان فک کاشته می شود و پایه تیتانیومی ایمپلنت با استخوان فک تماس برقرار می کند؛ شروع می شود. زمانی که محل کاشت ایمپلنت در استخوان فک سوراخ شد؛ رگ های خونی، خونریزی خفیف ایجاد کرده و پاسخ طبیعی به این خونریزی شروع بهبودی است.
طی چند دقیقه اول یون های اصلی و پروتئین های سرم که از رگهای خونی بیرون آمده‌اند؛ سطح ایمپلنت تیتانیومی را می‌پوشانند. در حین این اتفاق خود رگ های خونی نیز با رها کردن ترومبوسیت ها که به یکدیگر می چسبند تا محل آسیب دیده را ترمیم کند؛ شروع به خوب شدن می کند. سپس لخته خونی در نتیجه بهبود یافتن رگ های خونی با اتصال به سطح ایمپلنت ایجاد میشود.
فاز دوم: التهاب (Inflammation)
چند ساعت بعد از عمل جراحی، سلول هایی که مسئول سیستم ایمنی بدن هستند؛ رها می شوند تا ماده استخوانی و بافت ها و باکتری های موجود در زخم را تمیز کنند.
سپس لکه های خونی، نفوذ پذیر شده و در نتیجه سلول‌های اندوتلیال (endothelial) به آرامی جابجا می شوند. به این ترتیب پلی نوکلیر لوکوسیت ها (polynuclear leukocytes (pml’s))از طریق دیواره رگهای خونی جذب شده و وارد زخم می‌شوند.
زمانی که pml’s به زخم رسید شروع به کشتن باکتری از طریق رها کردن اجزاء اکسیژنی و آنزیم های به شدت هاضم می کند.
به سبب بالا بودن میزان باکتری در زخم ماکروفاژها نیز رها می شوند تا به کشتن باکتری از طریق macrophages phagocytosis در پایان فاز التهاب کمک کند.
فاز سوم: پرولیفریشن Proliferation
چند روز بعد از عمل جراحی یک سلول در بافت اتصالی به نام فیبروبلاستها ایجاد شده و وارد زخم می شود که تولید کلاژن و فیلم های دیگر می کند. این سلول تشکیل، سلول های پری واسکولار را که نوعی از سلول های بنیادی داخل رگهای خونی هستند؛ تحریک می کند.
در نتیجه رگهای خونی جدید تشکیل شده که با شبکه واسکولار موجود مرتبط می شوند. تامین اکسیژن برای این ناحیه موجب ترمیم استخوان فک و شروع رشد آن می شود.
حدود یک هفته پس از عمل، یک سلول استخوانی مولتی نوکیته (multinucleate) بزرگ به نام استئوکلاست شرووع به جذب بافت استخوانی میکند. این مرحله برای شروع فاز بهبود ضروریست.
زمانی که استئوکلاس ها بخشی از ساختار استخوان را با اسید هیدروکلریک حل می کنند؛ محصول جانبی دیگری تولید می شود که برای تشکیل بافت استخوانی جدید لازم است.
بافت استخوانی جدید از طریق فیبرهای کلاژن که به یک لایه پروتئینی نازک بین استخوان و ایمپلنت متصل هستند به سطح ایمپلنت وصل می شود. در پایان هفته اول بعد از عمل جراحی ساختار استخوانی واون (Woven) جدیدی در سطح تیتانیوم ایمپلنت تشکیل شده که برای پایداری ایمپلنت از اهمیت بالایی برخوردار است.
فاز چهارم: بازسازی (Remodelling)
چندین هفته بعد از عمل جراحی ساختار استخوانی جدید شروع بازسازی خودش می کند. این روند زمانی تسریع می شود و به درستی اتفاق می‌افتد که ساختارهای استخوانی با زوایای درستی به پایه ایمپلنت تیتانیومی متصل شده باشند.
با گذشت چندین ماه، ساختار استخوانی شروع به شکل گیری می کند که ساختاری مستحکم دارد و موجب می شود پایه ایمپلنت بتواند به خوبی تاج دندان مصنوعی را تحمل کند.
آیا ایمپلنت های دندانی به درمان تحلیل استخوان فک کمک می کند؟
ایمپلنت های دندانی راه حل موثری برای درمان و جایگزین کردن دندان از دست رفته هستند که با پر کردن جای ریشه دندان طبیعی در استخوان فک از تحلیل استخوان فک پیشگیری می کنند. پیش از ابداع روش ایمپلنت دندان از روش های بریج یا دندان مصنوعی برای پر کردن جای خالی دندان تنها با هدف پوشش زیبایی ظاهری استفاده می شود.
آیا کاشت دندان از استخوان فک محافظت می کند؟
پایه های ایمپلنت پس از کاشته شدن در استخوان فک با جایگزین شدن با ریشه دندان طبیعی دقیقا عملکردی شبیه دندان طبیعی دارند؛ بنابراین از جذب استخوان فک و تحلیل رفتن آن که به طور معمول پس از نصب بریج یا دندان مصنوعی به جای دندان از دست رفته مشاهده می شود؛ جلوگیری می کنند. پایه های ایمپلنت حین جوش خوردن با استخوان فک؛ رشد سلول های استخوانی فک را تحریک کرده و موجب متراکم تر شدن و مستحکم تر شدن آن می شوند.
مطالب مرتبط: کاشت دندان طبیعی
سلام دکتر...ببخشید اگر کسی ایمپلنتش لق میشود و بعد دکتر اون و از فک خارج میکند آیا دوباره همان ایمپلنت و کار می‌زاره یا نه...میشه کمی توضیح بدید ممنون