اندازه و ابعاد ایمپلنت دندان طی سالهای اخیر تغییرات بسیار زیادی کرده است، به طوریکه پیشرفت در طراحی بدنه فیکسچر، پوشش روی ایمپلنت، اندازه قطر و طول ایمپلنت، اتصالات و همچنین میزان باری که هر ایمپلنت می تواند تحمل کند؛ امکان کاشت دندان به روشهای مختلف را برای دندانپزشک با توجه به خصوصیات فردی هر بیمار فراهم آورده است.
تا همین چند سال پیش، تمامی متخصصان بر این باور بودند که هرچه ایمپلنت دندانی کاشته شده بزرگتر و بلندتر باشد، بار بیشتری را می تواند تحمل کند پس دوام بیشتری خواهد داشت و درنتیجه بیمار احساس راحتی بیشتری هنگام استفاده از آن خواهد داشت. حتی زمانی بود که ایمپلنت هایی با ارتفاع 15 تا 18 میلی متر در قسمت انتهای فک بالا که حفرات سینوسی را نیز شامل می شود در دهان بیمار کاشته می شد! در همان سالها، کم کم روش کاشت ایمپلنت جای خود را به عنوان یک درمان ترمیمی کامل بین بیمارانی که دندانهایشان را از دست داده بودند؛ باز کرد.
با گذشت زمان و استفاده از تصاویر سه بعدی برای ارزیابی محل کاشت ایمپلنت، مسئله محدود بودن حجم استخوان در نواحی مختلف فک خودش را بیشتر نشان داد و به چالشی برای دندانپزشکان تبدیل شد. بنابراین سازندگان ایمپلنت با بهره گیری از دانش پزشکان متخصص توانستند ایمپلنت ها را به گونه ای در سایزها، اندازه ها و ابعاد مختلف طراحی کنند که پزشکان بتوانند به راحتی گزینه مناسب را برای هر بیمار انتخاب کنند.
مطالب مرتبط: قیمت ایمپلنت دندان
بنابراین همانطور که اشاره شد؛ اندازه های مختلف ایمپلنت دندان موضوعی است که بیشتر دندانپزشکان پیش از شروع عمل کاشت دندان به آن توجه می کنند و شاید این موضوع برای بیماران چندان جالب توجه نباشد. اما به هرحال شاید این سؤال برای شما هم پیش آمده باشد که:
چرا ایمپلنت ها در ابعاد و اندازه های مختلف توسط سازندگان تولید می شوند؟
در حقیقت، دندانپزشک باید براساس موارد زیر تشخیص دهد که چه نوع ایمپلنت با چه ابعادی برای بیمار مناسب است:
- عملکرد ایمپلنت حین عمل کاشت و پس از آن در دهان بیمار
- انطباق با شرایط فیزیکی هر بیمار (حجم، ارتفاع و قطر استخوان، محل قرارگیری ایمپلنت)
- دوام و طول عمر بیشتر ایمپلنت با توجه به محل قرارگیری و کارایی آن
- مشخصات پروتز دندانی مانند ثابت یا متحرک بودن آن و تعداد دندانهایی که روی هر ایمپلنت سوار می شود
- خصوصیات بیومکانیکی مانند بار وارد شده به ایمپلنت، فشاری یا استرسی که باید تحمل کند و توزیع نیرو روی سطح تماس
- خصوصیاتی که از لحاظ زیبایی شناختی برای طراحی تاج دندان باید رعایت شود
به همین علت، امروزه سازندگان ایمپلنت به طور پیوسته تحقیقات گسترده ای در این زمینه انجام می دهند تا بدانند چطور ایجاد تغییرات در ساختار، شکل، قطر و ارتفاع ایمپلنت می تواند روی افزایش درصد موفقیت کاشت دندان تاثیر گذار باشد.
چرا اندازه و ابعاد ایمپلنت باید درست و دقیق انتخاب شود؟
طبق آخرین تحقیقات انجام گرفته در سال 2014 روی بیش از 4500 ایمپلنت که به مدت بیش از 10 سال دوام آورده اند، مشخص شده است که تعیین دقیق و درست نوع و اندازه ایمپلنت بیشترین تاثیر را روی موفقیت آمیز بودن کاشت ایمپلنت داشته است. به طوریکه در بیمارانی که پزشک متخصص در کلینیک دندانپزشکی با آخرین تکنولوژیهای روز مانند عکسبرداریهای سه بعدی و CBCT و طراحی های دیجیتالی سه بعدی، نوع و اندازه ایمپلنت را انتخاب کرده اند، درصد موفقیت به طور چشمگیری افزایش یافته و حدود ۹۵% بوده است.
انواع ایمپلنت از لحاظ اندازه و ابعاد
1. قطر ایمپلنت:
قطر ایمپلنت یکی از مهمترین خصوصیاتی است که اصلی ترین نقش را در ایده ال بودن عمل کاشت ایمپلنت ایفا می کند. به طور کلی می توان گفت ایمپلنت هایی با قطر کمتر در قسمت جلوی آرواره و ایمپلنت هایی با قطر بیشتر در نواحی عقبی آرواره کاشته می شوند. ایمپلنت ها از لحاظ قطر و پهنایی که دارند به سه دسته تقسیم می شوند:
ایمپلنت با پلت فورم استاندارد: این نوع ایمپلنت دارای قطری حدود 3.5 تا 4.2 میلی متر است که معمولا در قسمت جلویی فک کار گذاشته می شود.
ایمپلنت با پلت فورم پهن: این ایمپلنت ها که قطری حدود 4.5 تا 6 میلی متر دارند به منظور کاشته شدن در قسمت عقب فک به جای ریشه دندانهای آسیا ساخته می شوند.
مینی ایمپلنت: مینی ایمپلنت ها که به ایمپلنت های باریک نیز معروفند قطر بسیار کم و حدود 2 تا 3.5 میلی متر دارند. کاربرد این ایمپلنت ها برای بیمارانی است که فاصله بین ریشه دندانهایشان بسیار کم است و نمی توان ایمپلنت های معمولی را در فک آنها کار گذاشت. گاهی اوقات نیز پزشک برای بیمارانی که حجم استخوان کافی ندارند از مینی ایمپلنت استفاده می کند تا نیازی به انجام عمل پیوند استخوان نداشته باشند.
2. طول ایمپلنت:
طول ایمپلنت از دیگر ویژگی های ابعادی آن است که دندانپزشک براساس محل کاشت و شکل استخوان فک هر بیمار، آن را انتخاب می کند. ایمپلنت ها با طول های متفاوتی از 8 میلی متر تا 16 میلی متر در دسترس هستند. البته اخیرا ایمپلنت هایی با طول 6 میلی متر نیز به بازار عرضه شده که کارایی آن در طولانی مدت هنوز به طور کامل مورد بررسی قرار نگرفته است.
دندانپزشک معمولا ایمپلنت های بلندتر را در نواحی جلوی آرواره و ایمپلنت های کوتاهتر را در نواحی عقب آرواره که وجود حفرات سینوسی یا کانال مندیبل، فضا را محدود کرده است؛ می کارد.
همچنین هرچه تراکم استخوان در بیمار کمتر باشد؛ ایمپلنت هایی با طول بیشتر در فک او کار گذاشته می شود تا استحکام بیشتری داشته باشد.
مطالب مرتبط: مراحل ایمپلنت دندان
عوامل موثر در انتخاب سایز ایمپلنت توسط دندانپزشک
- حجم استخوان فک در ناحیه کاشت ایمپلنت
اصلی ترین ویژگی ایمپلنت، قابلیت جوش خوردن آن با استخوان فک است اما زمانی کاشت ایمپلنت با موفقیت انجام می شود که ضخامت استخوانی که اطراف آن را احاطه کرده، حداقل 1 میلی متر باشد. در غیراینصورت بافت استخوانی اطراف ایمپلنت استحکام کافی نخواهد داشت و بافت جوانه ای یا بافت فیبروز اطراف ایمپلنت دندان شکل خواهد گرفت. بنابراین اندازه ایمپلنت باید به گونه ای انتخاب شود که حجم و ضخامت استخوان فک در نواحی اطراف آن پس از کاشت ایمپلنت به میزان کافی باقی بماند و ایمپلنت بتواند با استخوان پیوند مناسب و مستحکمی ایجاد کند.
- خصوصیات و پارامترهای آناتومیک
- ضخامت استخوان در نواحی اطراف ایمپلنت نباید کمتر از 1 میلی متر باشد.
- فاصله بین هر ایمپلنت با ریشه دندان کناری باید حداقل 1.5 میلی متر باشد.
- فاصله بین دو ایمپلنت کنار هم باید حداقل 3 میلی متر باشد.
- تعداد دندانهایی که باید با ایمپلنت جایگزین شوند
یکی دیگر از عوامل موثر در انتخاب اندازه ایمپلنت، تعداد دندانهایی است که قرار است روی آن سوار شود. به عبارتی دندانپزشک با توجه به بار و فشاری که پس از سوار شدن دندانهای مصنوعی به ایمپلنت وارد می شود؛ قطر و ارتفاع ایمپلنت را تعیین می کند. در این مرحله، اصول مهندسی، قوانین علمی و ملاحظات زیبایی شناختی به کمک پزشک می آید تا ارزیابی درستی از ابعاد ایمپلنت مورد نیاز داشته باشد.
پیوند استخوان بهتر است یا کاشتن ایمپلنت کوچکتر؟
معمولا مشکل سازترین ناحیه برای کاشت دندان، یکی ناحیه خلفی در آرواره بالاست که حفرات سینوسی در آن قرار دارند و دیگری ناحیه خلفی آرواره پایین است که کانالهای عصبی از آن می گذرند. تراکم استخوان در این دو ناحیه از سایر نواحی آرواره کمتر است که کار کاشت دندان را به مراتب سخت تر می کند. به همین علت انتخاب درست اندازه، طول و مشخصات دیگر ایمپلنت در این نواحی موفقیت آمیز بودن کاشت آن را تضمین می کند.
اخیرا تحقیقی روی بیش از 1400 مورد کاشت ایمپلنت انجام گرفته که نتایج آن نشان می دهد کوچک بودن اندازه و کوتاه بودن طول ایمپلنت تاثیری بر عدم موفقیت کاشت دندان ندارد بلکه نکته مهم انتخاب درست اندازه و نوع ایمپلنت برای ناحیه ای است که قرار است در آن کار گذاشته شود. در این مطالعه نتیجه کاشت ایمپلنت هایی با قطر کوچکتر از 3.6 میلی متر و کوتاهتر از 10 میلی متر که بدون لیفت سینوس در آرواره بالا کار گذاشته شده بودند؛ کاملا رضایت بخش بود و حتی بررسی مجدد آنها پس از 10 سال مشخص کرد که بدون هیچگونه مشکلی همچنان کارایی قابل قبولی داشتند.
بنابراین طبق نظر پزشک متخصص، کاشت ایمپلنت های کوتاه بدون انجام عمل پیوند استخوان یا لیفت سینوس می تواند گزینه مناسبی برای برخی بیماران باشد.
پزشکان متخصص بر چه اساسی اندازه و ابعاد ایمپلنت دندانی را تعیین می کنند؟
پزشکان متخصص پیش از انجام عمل کاشت دندان، نتایج آزمایشات و عکسبرداریهای مختلف را ارزیابی می کنند تا بتوانند بهترین ایمپلنت را از هرلحاظ برای بیمار انتخاب کنند. این ارزیابی ها بسته به نظر پزشک می تواند شامل موارد زیر باشد:
- عکسبرداری دیجیتالی با استفاده از سی تی اسکن اشعه مخروطی (Cone Beam CT Scan) یا CBCT
- آنالیزهای شکل دندان یا سطح اکلوزال (Occlusal)
- آنالیز زیبایی و عملکرد
- طراحی دیجیتالی ترمیم: جهت مشاهده نتیجه نهایی از لحاظ زیبایی و کارایی
- طراحی سه بعدی کاشت دندان: جهت تعیین محل کاشت و انتخاب نوع و اندازه ایمپلنت
- ساخت پروتز موقتی برای عمل های فوری و یک روزه
- طراحی و ساخت پروتز دائم براساس نیازهای بیمار و اندازه های پروتز موقت
عوارض انتخاب نادرست اندازه ایمپلنت دندانی
همانطور که اشاره شد ارزیابی و انتخاب نوع و اندازه مناسب ایمپلنت برای هر بیمار مهمترین وظیفه دندانپزشک است. درصورتیکه این انتخاب به درستی انجام نگیرد؛ کاشت دندان دچار نقص شده و عوارضی را در کوتاه مدت یا بلند مدت برای بیمار به دنبال خواهد داشت که می تواند شامل موارد زیر باشد:
اشکال در جویدن
سوزش لثه
تحلیل لثه
افزایش تورم
لق شدن ایمپلنت یا تاج دندان
درد و ناراحتی شدید
عفونی شدن ایمپلنت
بوی بد دهان
گیر کردن مواد غذایی در ناحیه ایمپلنت
درصورتیکه انتخاب اندازه ایمپلنت به درستی انجام نگرفته باشد، بیمار همواره ایمپلنت را به صورت یک جسم خارجی در دهان خود احساس خواهد کرد که احتمالا به علت لق شدن آن است. توجه داشته باشید نه تنها داشتن چنین حسی تحت هیچ شرایطی پس از عمل نرمال نیست بلکه لق بودن ایمپلنت می تواند به دهان، لثه و استخوان شما آسیب های جدی وارد کند و روی زندگی روزمره شما نیز تاثیر نامطلوبی بگذارد.
متاسفانه زمانی که با داشتن بسیاری از این مشکلات به پزشکانی که بدون تخصص کافی اقدام به کاشت دندان کرده اند مراجعه می کنید بدون اینکه دلیل اصلی این علائم که همان انتخاب نادرست اندازه ایمپلنت و درنتیجه لق بودن آن در محل کاشت است را برایتان روشن کنند؛ تاج دندان را به دفعات مکرر سیمان می کنند و یا از روکش های جدید یا تاج دندان جدید استفاده می کنند که هیچکدام از اینها راه حل اصلی برطرف کردن مشکلات شما نیست.
برای برطرف کردن این مشکلات باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید و با صرف هزینه و زمان دیگری ایمپلنت کاشته شده را خارج کرده و از پزشک بخواهید که نحوه درمان شما را مجددا تشخیص دهد.
پس توجه داشته باشید که هر دندانپزشکی بدون داشتن تجربه و دانش کافی در خصوص بافت دندان، محل کاشت ایمپلنت، نحوه انتخاب نوع و اندازه ایمپلنت و بررسی ارزیابی های خاص نمی تواند چنین عمل مهمی را انجام دهد.
با مراجعه به مرکز ایمپلنت و زیبایی شهرک غرب و انجام ایمپلنت توسط جراحان و ایمپلنتولوژیست های مجرب و حرفه ای در وقت و هزینه خود صرفه جویی کنید و مطمئن باشید که ما ارزش لبخند رضایت شما را می دانیم.
مطالب مرتبط: ایمپلنت دیجیتال
سلام بنده یکسال پیش دندان ۷ پایین را موقع دندان کشیدن پایه شماره ۳ گذاشتند یعنی همونموقع دندانپزشک به منشی گفتند شماره ۴ بده اما شماره ۴ نداشتند گفتند پس شماره ۳ بده که شماره ۳ را گذاشتند بعد از دوماه که روکش گذاشتند یکهفته بعد لق شد رفتم برام انگار سیمان زدند ودروکش دیگه ایی گذاشتند الان دوروزه دندانم لق ودردناک شده واحساس میکنم جسم خلرجی اضافه در دهانم هست میخوام ازتون بپرسم آیا دندانپزشک میتونند پایه ۴ونیم بگذارند که محکم بشه یا نه همون سیمانکاری ودوباره کاری لطفا مرا در اینخصوص راهنمایی بفرمایید ممنون میشم