آیا لثه های شما تیره شده و نمی دانید چرا این اتفاق افتاده؟ آیا شما در پی درمان سیاهی لثه در خانه هستید؟ رفع تیرگی لثه چگونه انجام می شود؟ به طور کلی دلایل زیادی می توانند در تغییر رنگ لثه ها نقش داشته باشند، از عوامل سبک زندگی گرفته تا شرایط پزشکی.
اگرچه رنگ لثه های سالم معمولا صورتی رنگ است، اما در برخی افراد ممکن است به دلیل وجود ملانین، ماده ای که به طور طبیعی در بدن وجود دارد، رنگ تیره مو، پوست و چشم ها کمی تیره تر باشد. پس اگر لثه های شما به طور طبیعی تیره هستند و دقیقا صورتی نیستند، هیچ دلیلی برای نگرانی ندارید.
با این حال، اگر رنگ لثه شما تغییر کرده و لکه های سیاهی روی آن ظاهر شده، ممکن است یک دلیل زمینه ای در پشت آن وجود داشته باشد.
در ادامه مطلب پس از ذکر علل تیرگی و لثه و درمان های معمول، به درمان سیاهی لثه در خانه نیز خواهیم پرداخت و توضیح خواهیم داد که آیا واقعا این درمان ها کارآمد هستند یا خیر. تا پایان مطلب با ما همراه باشید.
منظور از تیرگی یا سیاهی لثه ها چیست؟
تیرگی لثه که همچنین تحت عنوان پیگمانتاسیون لثه (gingival pigmentation) نیز شناخته می شود به دلیل رسوب رنگدانه ملانین به وجود می آید. به عبارتی، آن دسته از لکه های پوستی قهوه ای یا سیاه که برخی اوقات به طور طبیعی روی بافت لثه ایجاد می شود، به طور معمول به دلیل ملانین اضافی پدید می آیند. تیرگی لثه عمدتا در افرادی که پوست تیره تری دارند وجود دارد. سیگار کشیدن یا استفاده طولانی مدت از داروهای خاص نیز می توانند باعث به وجود آمدن هایپر پیگمانتاسیون در بافت لثه شوند اما بیشتر اوقات این امر در نتیجه ژنتیک رخ می دهد. در هر صورت، نگرانی های بیمار عمدتا مرتبط با موارد زیبایی شناختی می باشد.
مطالب مرتبط: ایمپلنت دیجیتال
دلایل عمده تیرگی لثه
رنگ لثه در افراد مختلف، متفاوت بوده و لثه های تیره و سایر تغییرات در آن، همان طور که قبلا ذکر شد، می تواند ناشی از یک بیماری یا سایر عوامل سبک زندگی باشند. لثه ها بافت های سختی هستند که دندان ها را محاصره کرده و آنها را در جای خود نگه داشته اند. رنگ آنها نیز می تواند از قرمز گرفته تا صورتی، قهوه ای یا سیاه باشد.
سلامت دهان و دندان برای سلامت عمومی بدن امری ضروری به شمار رفته و تغییر رنگ در لثه نیز از این قاعده مستثنی نیست. در حقیقت، دلیل تیرگی لثه ممکن است حاکی از یک مشکل اساسی در سلامتی باشد و فرد باید برای تعیین علت آن با یک دندانپزشک مجرب و متخصص صحبت کند.
به طور کلی طیف وسیعی از شرایط وجود دارند که می توانند در تیرگی لثه دخیل باشند:
ملانین
بدن ما انسان ها به طور طبیعی ملانین تولید می کند، ماده ای که به پوست، مو و چشم ها رنگ می بخشد. هر اندازه که میزان ملانین در بدن فرد بیشتر باشد، موها، پوست یا چشمان نیز تیره تر خواهند بود. تیرگی لثه نیز ممکن است به دلیل وجود ملانین بیشتر باشد. از این رو اگر لثه های فردی همیشه تیره بوده است، جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد.
اما اگر رنگ لثه در طی مدت کوتاهی تغییر کرده و یا نواحی سیاهی روی آن پدید آمده است احتمالا ملانین در آن دخیل نبوده و یک مسئله دیگر در آن نقش دارد.
سیگار کشیدن
سیگار و استعمال دخانیات علاوه بر سلامت کلی و دهان و دندان افراد را تهدید می کنند، می توانند باعث تغییر لثه نیز باشند. این مسئله به عنوان ملانوز سیگاری (smoker’s melanosis) شناخته می شود. سلول های خاصی در بدن به نام ملانوسیت، ملانین تولید می کنند و نیکوتین موجود در توتون و تنباکو می تواند باعث تولید ملانوسیت بیش از حد شود.
با سیگار کشیدن، ممکن است لثه ها بیشتر قهوه ای یا سیاه شوند. تغییر رنگ یا به صورت لکه ها ظاهر می شود و یا قسمت داخلی دهان را تحت تأثیر قرار می دهد. علاوه بر این، داخل گونه ها و لب پایینی نیز ممکن است تغییر رنگ دهند. تحقیقات نشان داده اند که بین ترک سیگار و کاهش تغییر رنگ لثه ارتباط وجود دارد. این نشان می دهد که لکه های تیره تر روی لثه در اثر سیگار، قابل برگشت هستند.
دارو
برخی از داروها نیز ممکن است باعث تیرگی لثه شوند. برای مثال از داروی ماینوسیکلین (Minocycline) برای درمان آکنه و برخی عفونت ها مانند کلامیدیا استفاده می شود. یکی از عوارض جانبی غیر معمول ماینوسیکلین رنگدانه یا تغییر رنگ است که می تواند گاهی اوقات در دهان ایجاد شود. در این صورت فرد باید در مورد تغییر رنگ ناشی از داروها با پزشک خود صحبت کند تا داروهای جایگزین را به او معرفی کند.
خال کوبی آمالگام یا آمالگام تاتو (Amalgam tattoo)
یک خال کوبی آمالگام می تواند در هر جایی از دهان ظاهر شود اما معمولا بیشتر کنار مواد ترمیمی ظاهر می شوند. به نظر می رسد که یک لکه سیاه، خاکستری یا آبی درون دهان در اثر آمالگام تاتو ایجاد شود. آمالگام ترکیبی از فلزات است که برای پر کردن یا تاج دندان استفاده می شود. اگر ذرات این ماده جدا شود، می توانند در زیر پوست لثه خودنمایی کنند. درمان خاصی برای این مسئله وجود ندارد زیرا هیچ گونه خطری سلامتی شما را تهدید نمی کند.
التهاب لثه نکروزان اولسراتیو حاد (Acute necrotizing ulcerative gingivitis)
التهاب لثه نکروزان نوعی عفونت لثه است که تحت عنوان دهان تراشه (trench mouth) شناخته می شود. این نوع التهاب می تواند باعث تب، لثه های دردناک و بوی بد دهان شود. اگر لایه ای از بافت مرده روی لثه جمع شود، عفونت می تواند دچار تغییر رنگ سیاه یا خاکستری گردد.
دهان تراشه در اثر رشد سریع باکتری ها در دهان ایجاد می شود که عمدتا دلیل آن التهاب لثه است. باکتری ها ممکن است به دلیل بهداشت نامناسب دهان، استرس، کمبود خواب یا رژیم غذایی ناسالم تجمع یابند و بدین ترتیب تیرگی لثه را در پی داشته باشند.
علائم اولیه دهان تراشه شامل خونریزی لثه، بوی بد دهان، بزاق زیاد و احساس ناخوشایند است. علاوه بر این موارد ممکن است لثه ها نیز زخم شوند.
التهاب لثه نکروزان ساده است. دندانپزشک می تواند دهان را از بیماری تمیز کرده و در صورت لزوم، آنتی بیوتیک تجویز کند. شستشوی دهان با دهان شویه های دارویی و نیز تمیز نگه داشتن دندان و لثه ها می توانند به جلوگیری از عفونت های مکرر کمک کنند.
مطالب مرتبط: مراحل ایمپلنت دندان
بیماری آدیسون (Addison’s disease)
بیماری آدیسون که به پرکاری آدرنال یا نارسایی اولیه آدرنال نیز معروف است یک اختلال اکتسابی غیر معمول است که به دلیل کمبود هورمون های ترشح شده از غدد فوق کلیوی ایجاد می شود. علائم اولیه این بیماری عبارتند از:
خستگی
احساس تشنگی بیش از حد
لاغری ناخواسته
تضعیف عضلات
با پیشرفت بیماری آدیسون، فرد همچنین ممکن است تیرگی لثه ها و لب ها را نیز تجربه کند. اصطلاح پزشکی این مسئله تحت عنوان هایپر پیگمانتاسیون یا hyperpigmentationنیز شناخته می شود.
بیماری آدیسون علاوه بر اینکه بر لب ها و لثه ها تأثیر می گذارد می تواند لکه های تیره رنگی نیز در سایر نواحی بدن بر جای بگذارد. متداول ترین این نواحی عبارتند از زانو، مچ دست، خطوط کف دست و اطراف زخم های بدن.
در صورت عدم درمان بین بیماری، عوارض شدیدی برای بدن ایجاد خواهد شد. اگر سطح هورمون خیلی پایین بیاید می تواند در آدرنال اختلالات جدی را به بار آورد. علائم این اختلال عبارتند از کم آبی شدید، تنفس سریع و کم عمق، خواب آلودگی و رنگ پریدگی و پوست نرم.
سندرم پوتز – جگرز (Peutz-Jeghers syndrome)
سندرم پوتز – جگرز یک بیماری ژنتیکی است که می تواند خطر ابتلا به پولیپ یا سرطان را افزایش دهد. یکی از علائم اولیه این بیماری، بروز کک و مک های آبی یا قهوه ای تیره است که می توانند در دهان و نیز پوست انگشتان دست و پا ظاهر شوند.
کک و مک های پوتز – جگرز به طور معمول در کودکی ظاهر می شوند و با افزایش شن از بین می روند. یکی دیگر از علائم اصلی آن خونریزی یا انسداد روده است که معمولا در کودکی رخ می دهد. آزمایش ژنتیک می تواند نشان دهد که فرد به این سندرم مبتلا است یا خیر.
آیا لثه های تیره خطرناک هستند؟
اگر رنگ پوست لثه همیشه تیره بوده است هیچ مشکلی وجود ندارد، اما اگر هر نوع لکه تیره از زمانی که به وجود آید گسترش یابد باید به پزشک یا دندانپزشک مراجعه نموده و مسئله را بررسی کنیم تا بعدا شاهد به وجود آمدن عواقب جدی تری نباشیم.
درمان تیرگی لثه ها
درمان های معتبر و گوناگونی برای لثه های تیره وجود دارند. این روند می تواند حذف رنگدانه های ملانین از بافت لثه باشد که به عنوان رنگدانه زدایی لثه یا سفید شدن لثه شناخته می شود. تراشیدن ناحیه رنگدانه ای از لایه های سطحی بافت لثه لثه از طریق بسیاری روش ها انجام می شود که برخی از آنها عبارتند از:
- استفاده از اسکالپل (Scalpel): اسکالپل می تواند سطح خارجی لثه را از بتراشد. البته در این روش خونریزی بیشتر خواهد بود و بهبودی طولانی خواهد شد.
- برخی از ابزار هستند که با یک موتور پر سرعت می چرخند و می توانند سطح خارجی لثه ها را تراش دهند.
- با نور لیزر نیز می توان لایه های سطحی لثه را از بین برد.
- پیوند لثه
- با برخی از مواد شیمیایی مانند فنل ها (phenols)
در ادامه در مورد مهمترین روش های درمان تیرگی لثه بیشتر آشنا خواهیم شد.
لیزر درمانی
همان گونه که در مطالب قبلی نیز توضیح داده ایم، لیزرها کاربردهای فراوانی در دندانپزشکی دارند. لیزر درمانی برای رفع تیرگی لثه ها، از مدرن ترین و جدیدترین روش های درمان این مشکل است. گرچه هنوز هم بسیاری از دندانپزشکان برای لثه های تیره از روش جراحی بهره می برند. در لیزر درمانی هیچ گونه برشی انجام نشده و کار در کمال آرامش و ایمن صورت می گیرد. لازم به ذکر است، دندانپزشک، لثه های آنهایی که دچار التهاب و عفونت است را در ابتدا با لیزر درمان کرده و سپس اقدام به درمان تغییر رنگ لثه ها با لیزر می کنند.
جراحی لثه
جراحی لثه نیز یکی از پرکاربردترین و ساده ترین روش های رفع تیرگی لثه است. در این روش که به صورت سرپایی، تزریق بی حسی موضعی و بدون درد انجام می شود، لایه خارجی لثه که بافت پوششی آن و کمی از بافت زیرین دچار تیرگی شده است برداشته می شود. پس از دوره ریکاوری، لایه جدیدی روی لثه تشکیل می شود که از رنگ طبیعی برخوردار است و دیگر خبری از تیرگی لثه نمی باشد.
درمان سیاهی لثه در خانه
خوشبختانه، مانند برخی از مواد غذایی که دندان های شما را به طور طبیعی سفید می کند، چند درمان سیاهی لثه در خانه داریم که به صورت ساده اما قدرتمند می توانند رنگ لثه های شما را به میزان قابل توجهی بهبود بخشند.
بهتر از همه این است که روش های زیر طبیعی بوده و از هر گونه مواد شیمیایی مشتق شده از آزمایشگاه به دور هستند:
- روغن اکالیپتوس
اکالیپتوس به دلیل خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی طبیعی که دارد به عنوان یک درمان معجزه آسا برای بسیاری از بیماری ها در نظر گرفته شده است. یک قطره از روغن غلیظ آن می تواند کثیفی دندان ها، باکتری های مضر در دهان و هرگونه التهاب در امتداد خط لثه را برطرف نماید.
- برگ مریم گلی
مریم گلی یکی دیگر از شگردهای درمان سیاهی لثه در خانه است. شما می توانید برای این کار برگ مریم گلی را روی لثه ها قرار دهید تا به لثه های سالم و صورتی دست یابید. برگ های مریم گلی را می توان به طور مستقیم روی دندان ها و لثه ها قرار داد یا به صورت دمنوش مصرف نمود.
- نوشیدن چای سبز
با وجود تمام دردسرهایی که احتمالا در درمان لثه های سیاه خود تجربه کرده اید، ممکن است برای شما سخت باشد که باور کنید یکی از درمان های سیاهی لثه در خانه به سادگی یک نوشیدنی خوشمزه و گرم است. با این حال، چای سبز به طور گسترده ای به دلیل خواص ترمیم کننده سلامت متعددش شناخته شده است.
بدون شک قدرت چای سبز در غلظت بالای آنتی اکسیدان های تقویت کننده سلامتی آن نهفته است. این مواد شیمیایی طبیعی می توانند با انواع بی شماری از باکتری های مضر مبارزه کنند، از جمله باکتری هایی که ممکن است لثه های شما را سیاه کنند.
مطالب مرتبط: اسنپ اسمایل
- میخک
میخک نیز به عنوان یک گیاه عالی با خواص ضد باکتریایی، ضد التهابی و ضد عفونی کننده، روشی فوق العاده برای سلامت دهان و دندان است. میخک با تحریک ترمیم و رشد مجدد بافت آسیب دیده لثه، می تواند به سرعت لکه های تیره لثه را از بین برده و لثه های زیبا و صورتی رنگی را برای شما به ارمغان بیاورد.
- روغن کنجد
یکی دیگر از درمان های سیاهی در خانه روغن کنجد است. روغن کنجد از طریق خواص حذف سموم می تواند در واقع با تجمع پلاک و تارتار مبارزه کند. کاهش پلاک و تارت معمولا رنگ سالم را به سرعت به دهان باز می گرداند.
چه کسی کاندید مناسب درمان های رفع تیرگی لثه است؟
به طور کلی کسانی که از سلامت دهان و دندان خوبی برخوردار هستند کاندیداهای عالی برای درمان رفع تیرگی به شمار می روند. به طور معمول برای این درمان ها بافت لثه باید سالم باشد.
همچنین به خاطر داشته باشید که اگر دچار یکی از مشکلات دندانپزشکی یا سایر موارد پزشکی باشید، توصیه نمی شود که تحت این درمان قرار گیرید:
افرادی که به بیماری های مرتبط با دهان مبتلا هستند.
لثه کسانی که به دلیل بیماری پریودنتال تیره شده است.
آنهایی که بافت لثه نازکی دارند و ریشه دندانهایشان برجسته شده است.
بیمارانی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند.
جمع بندی
برخی از شکل های تیرگی لثه ناشی از سیگار کشیدن، خالکوبی آمالگام، عفونت های باکتریایی یا داروها را می توان به راحتی با روش های سفید کردن لثه و لیزر درمان کرد.
بلیچینگ لثه نیز یک روش حرفه ای زیبایی پریودنتال است که به حذف رنگدانه های اضافی از روی پوست کمک می کند.
به جز این موارد می توانید از درمان سیاهی لثه در خانه و مطالبی که در بالا ذکر شد کمک بگیرید. اما به طور کلی برای دریافت بهترین نتیجه و رفع تیرگی لثه بهتر است به یک کلینیک دندانپزشکی معتبر و یک متخصص شناخته شده مراجعه نموده و بهترین درمان را متناسب با شرایط و نیازهای خود دریافت کنید.
