لکه های سفید روی دندان می توانند در اثر عوامل متعددی نظیر بیماری ها و عفونت، کمبود ویتامین، فلوراید اضافی و حتی ضربه به دندان ایجاد شوند. شما نیز اگر از وجود این لکه ها روی دندان های خود ناراحت هستید بهتر است بدانید که تنها نیستید.
لکه های سفید روی دندان ها برای سلامتی شما خطری ندارند و در واقع یکی از مشکلات مرتبط با زیبایی هستند که برخی افراد در دوره ای از زندگی آن را تجربه می کنند. اما این مسئله می تواند اعتماد بنفس افراد را تحت تأثیر قرار دهد. از این رو، در این مقاله قصد داریم در مورد علل مشاهده این لکه ها روی دندان ها و نحوه درمان و جلوگیری از آنها توضیح دهیم.
لکه سفید روی دندان
لکه سفید روی دندان می‌توانند به دلایل مختلفی ایجاد شوند که از جمله آنها می‌توان به فلوراید بیش از حد، پوسیدگی اولیه دندان‌ها، برخی بیماری‌ها و یا عوارض جانبی درمان‌های دندانپزشکی مانند ارتودنسی اشاره کرد. لکه سفید روی دندان در واقع مناطقی هستند که مینای دندان در آنها از بین رفته یا ضعیف شده است. ظاهر شدن این لکه‌ها می‌تواند دلایل زیبایی داشته باشد و باعث کاهش اعتماد به نفس فرد شود. خوشبختانه، در بسیاری از موارد، این لکه‌ها قابل درمان هستند و با مراجعه به دندانپزشک می‌توان به کمک روش‌هایی مانند میکروبلاستینگ، سفید کردن دندان یا کامپوزیت ونیر، ظاهر دندان‌ها را بهبود بخشید.
لکه سفید روی دندان بزرگسالان
لکه سفید روی دندان بزرگسالان دلایل مختلفی دارد. در ادامه به مهم ترین آنها اشاره خواهیم کرد.
پوسیدگی دندان: پوسیدگی دندان یکی از دلایل مهم لکه سفید روی دندان بزرگسالان است. پوسیدگی دندان شایع‌ترین دلیل ایجاد لکه سفید روی دندان است. پلاک و باکتری روی سطح دندان جمع شده و اسید تولید می‌کنند که مینای دندان را از بین می‌برد و باعث ایجاد لکه‌های سفید می‌شود.
فلوروزیس: فلوروزیس وضعیتی است که به دلیل مصرف بیش از حد فلوراید، معمولاً در دوران کودکی، ایجاد می‌شود. فلوراید برای سلامت دندان‌ها مفید است، اما مصرف بیش از حد آن می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های سفید روی دندان شود.
هیپوپلازی مینای دندان: هیپوپلازی مینای دندان وضعیتی است که در آن مینای دندان به طور کامل رشد نمی‌کند. این نقص می‌تواند به دلیل عوامل ژنتیکی، سوء تغذیه یا برخی از بیماری‌ها ایجاد شود.
عوامل ژنتیکی: برخی از افراد به طور ژنتیکی مستعد ابتلا به لکه‌های سفید روی دندان هستند.
بیماری‌های سیستمیک: برخی از بیماری‌های سیستمیک، مانند بیماری سلیاک و فیبروز کیستیک، می‌توانند باعث ایجاد لکه‌های سفید روی دندان شوند.
علت تشکیل لکه های سفید روی دندان ها چیست؟
ایجاد لکه های سفید روی دندان ها ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد. به طور کلی، این لکه ها در درجه اول به دلیل دکلسیفیکاسیون یا خروج مواد آهکی از بافتها (Decalcification) تشکیل می شوند. دکلسیفیکاسیون فرآیندی است که در آن مواد معدنی مهم مانند کلسیم و فسفر به دلیل اسیدهای تشکیل شده توسط باکتری ها از ساختار دندان های شما خارج می شوند.
در طی این فرآیند، باکتری ها مینای دندان را حل کرده و سبب ایجاد لکه های سفید ناخواسته و گچی می شود که می توانند به طور دائمی روی دندان های شما ظاهر شوند. شایع ترین علت ایجاد لکه های سفید روی دندان ها عبارتند از:
رشد بیش از حد باکتری ها
وجود بیش از حد باکتری ها در دهان شما می تواند به ایجاد لکه های سفید روی دندان منجر شود. به این دلیل که این مکان، محل مورد علاقه رشد باکتری ها است. به ویژه یک محیط بسیار اسیدی که با هر بار خوردن و نوشیدن اسیدی تر می شود. از این رو به منظور جلوگیری از رشد بیش از حد باکتری ها در دهان، اطمینان حاصل نمایید که هر روز مسواک زده و نخ دندان می کشید. فقط 12 تا 24 ساعت زمان کافی است تا باکتری ها فرصت رشد پیدا کنند پس با بهداشت صحیح دهان و دندان سعی کنید از تشکیل لکه های سفید روی دندان جلوگیری نمایید.
مطالب مرتبط: ایمپلنت دیجیتال
فلوراید اضافی
قرار گرفتن دهان در معرض بیش از حد فلوراید می تواند باعث ایجاد لکه های سفید روی دندان ها شود. اصطلاح فنی برای این شرایط، فلوروز است و به طور معمول در کودکان در زمانی که دندان ها و مینای دندان آنها در حال شکل گیری است، در سنین یک تا هشت سالگی وجود دارد. نتیجه نهایی فلوروز، هیپوپلازی مینای دندان (enamel hypoplasia) است، نقصی از مینا که برای دندان در حال رشد رخ می دهد. کودکی که تحت این شرایط قرار می گیرد ممکن است دندان های دائمی آنان با شیارهای عمیق و تغییر رنگ با لکه های سفید بیرون آیند. از علل متداول فلوروز می توان به نوشیدن بیش از حد آب حاوی فلوراید، بلعیدن خمیر دندان های حاوی فلوراید و مصرف برخی داروها باشد.
رژیم غذایی
رژیم غذایی شما نیز می تواند باعث تشکیل لکه های سفید روی دندان ها شود. این امر به ویژه اگر با غذاهای کم کلسیم همراه باشد، بیشتر صدق می کند. همانطور که می دانید کلسیم پایه دندان است و زمانی که آنها از این ماده مغذی محروم شوند، دیگر امکان ساختن مینای دندان قوی و سالم وجود ندارد. غذاهای غنی از کلسیم که می توانند به شما در ساختن مینا کمک کنند عبارتند از پنیر، بادام و سبزیجات برگ دار. اجتناب از غذاهای بسیار اسیدی نیز می تواند احتمال ایجاد لکه های سفید روی دندان ها را کاهش دهد زیرا رفلاکس می تواند باعث تولید اسید و تجزیه مینای دندان شود.
داروها
برخی از داروها نیز می توانند لکه های سفید روی دندان را تشکیل دهند. به طور خاص، مطالعات نشان می دهند که برخی آنتی بیوتیک ها مانند آموکسی سیلین می توانند بر نحوه ایجاد مینای دندان تأثیر بگذارند. علاوه بر این آنتی بیوتیک ها می توانند در نحوه جذب مواد مغذی در بدن اختلال ایجاد کنند. کودکان در مورد تأثیر داروها روی مینای دندان، بیشتر از سایر گروه های سنی در معرض خطر قرار دارند.
سیگار کشیدن در دوران بارداری
استعمال دخانیات در دوران بارداری می تواند سبب تشکیل لکه های سفید روی دندان های کودکان شود. دلیل آن هم این است که دخانیات طی این دوران می توانند روند هیپوپلازی مینا را تسریع و تقویت کنند. همان گونه که در بالا ذکر شد، هیپوپلازی در نهایت می تواند مینای دندان را نازک نموده و آن را در برابر عفونت و تغییر رنگ آسیب پذیر کند.
مطالب مرتبط: کاشت دندان طبیعی
تب بالا
تب بالا بخصوص در کودکان می تواند سبب پیدایش لکه های سفید روی دندان ها شود. در طول تب، اسید از این فرصت برای خشکی دهان استفاده کرده و باعث ایجاد این لکه ها می شود. بهترین راه برای جلوگیری از این مسئله این است که بدن کودک شما در هنگام تب مرطوب بماند و سعی کنید تب را کاهش دهید.
براکت های ارتودنسی
براکت های ارتودنسی نیز می توانند باعث ایجاد لکه های سفید روی دندان شوند. اگر در هر دوره از زندگی خود براکت در دهان داشته باشید ممکن است لکه های سفید ضعیف یا خطوط سفید رنگی را در اطراف لبه های محل نگهداری براکت ها روی دندان خود مشاهده کنید. این اتفاق معمولا زمانی رخ می دهد که مواد معدنی به دلیل مقدار اسیدیته موجود در دهان، از دندان ها سلب شوند. از این رو، برای جلوگیری از بروز لکه های سفید، برطرف نمودن هر چه بیشتر ذرات و مواد غذایی از لابلای براکت ها بسیار مهم است. به طور کلی، بهداشت مناسب دهان و دندان می تواند به شما کمک کند تا پس از برداشتن براکت ها، لکه های سفید روی دندانهایتان باقی نمانند.
خوابیدن با دهان باز
گاهی اوقات نیز ممکن است صبح هنگام زمانی که از خواب بیدار شدید، لکه های سفیدی را روی دندانهایتان مشاهده کنید که البته پس از چند ساعت از بین می روند. این امر اغلب به دلیل خوابیدن با دهان باز در شب ایجاد می شود و علت آن نیز کم آبی سطح مینای دندان ها می باشد. اما زمانی که بزاق به دندان برخورد می کند، آنها هیدراته شده و لکه های سفید از بین می روند.
نحوه درمان لکه های سفید روی دندان
چندین روش برای درمان و از بین بردن لکه های سفید روی دندان ها وجود دارند. موثر واقع شدن این روش های درمانی به علت اصلی ایجاد لکه ها و وضعیت دندان های فرد بستگی دارد:
1. میکرو ابریژن مینای دندان (Enamel microabrasion)
برخی از افراد می توانند برای درمان لکه های سفید روی دندان خود از میکرو ابریژن استفاده کنند. میکرو ابریژن یکی از ایمن ترین و موثرترین روش ها برای از بین بردن لکه های سطحی از مینای دندان است. نتایج بالینی این درمان بسیار رضایت بخش و دائمی بوده و درخشندگی و صافی قابل توجهی را به مینای دندان می بخشد. در این روش، دندانپزشک مقدار کمی از مینای دندان را از بین می برد تا ظاهر لکه های سفید کاهش یابد. این درمان حرفه ای معمولا با بلیچینگ دندان انجام می شود و این سبب خواهد شد که رنگ دندان ها یکنواخت تر به نظر برسند. برای آشنایی با مزایا و معایب بلیچینگ روی عوارض بلیچینگ دندان کلیک کنید.
2. بلیچینگ یا سفید کردن دندان ها
بلیچینگ نیز می تواند به کاهش لکه های سفید روی دندان و سایر لکه ها کمک کند. انواع محصولات سفید کننده دندان مانند تری ها و خمیر دندان های سفید کننده بدون نسخه در دسترس هستند. علاوه بر این موارد، افراد می توانند برای یک درمان حرفه ای نزد دندانپزشک مراجعه کرده و از بلیچینگ در مطب بهره مند شوند. در واقع، این نوع روش های درمانی، از موادی با غلظت بیشتر بهره گرفته و نسبت به راه حل های موجود مثل تری ها یا خمیردندان ها، عملکرد بهتر و موثرتری دارند.
3. ونیرهای دندان
ونیرهای دندانی، روکش های نازک و محافظی هستند که به سطح جلوی دندان های فرد متصل شده و می توانند به گونه ای موثر و قابل توجه، لکه های سفید روی دندان را پنهان کنند. یکی از موارد مهم در استفاده از این نوع محصولات، مراجعه به یک دندانپزشک با تجربه و متخصص است زیرا ونیرها باید به صورت حرفه ای روی دندان ها نصب شوند.
4. فلوراید موضعی
دندانپزشکان همچنین می توانند برای دندان های افرادی که هیپوپلازی مینا دارند از فلوراید موضعی بهره گیرند. این امر می تواند موجب ترغیب ایجاد مینای دندان شده و از پوسیدگی آنها جلوگیری نماید.
5. رزین کامپوزیت
دندانپزشکان علاوه بر فلوراید موضعی می توانند برای افراد مبتلا به هیپوپلازی مینا از رزین کامپوزیت برای پر کرده حفره ها و پیوند مینای خارجی دندان استفاده نمایند. البته اگر تعداد لکه های سفید روی دندان افراد زیاد باشد این گزینه نمی تواند موثر باشد.
با چه روش هایی می تواند از بروز لکه های سفید روی دندان ها جلوگیری نمود؟
افراد مبتلا به هیپوپلازی مینا ممکن است در معرض خطر بیشتر آسیب به دندان ها قرار داشته باشند. اما رعایت بهداشت مناسب می توانند به جلوگیری از ایجاد این لکه ها و نیز لکه های دیگر، پوسیدگی های دندان، بیماری لثه و سایر مشکلات کمک کنند. دندانپزشکان توصیه می کنند که افراد باید روزانه دو بار با خمیر دندان حاوی فلوراید دندان های خود را مسواک زده و نخ دندان بکشند.
برای اکثر افراد، لکه های سفید روی دندان قبل از رسیدن به سن ده سالگی ایجاد می شوند که البته این ممکن است در برخی افراد متفاوت باشد. اما به طور کلی ضروری است که والدین، فرزندان خود را به رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان و سایر عادات پیشگیری تشویق کنند. این امر به آنها کمک می کند تا از سلامت و استحکام دندان های خود تا حد زیادی اطمینان حاصل پیدا کنند.
رعایت نکات زیر می تواند از ایجاد لکه های سفید روی دندان در کودکان جلوگیری نماید:
- استفاده از آب بدون فلوراید
برای نوزادانی که تغذیه اصلی آنان شیر خشک است، تهیه این شیر با آب بدون فلوراید ممکن است به جلوگیری از تجمع بیش از حد فلوراید در دندان ها کمک کند.
- استفاده از مقدار مناسب خمیر دندان
برای کودکان زیر سه سال، والدین باید این اطمینان را حاصل نمایند که مقدار مناسب خمیر دندان برابر است با یک دانه برنج روی مسواک. برای آنهایی هم که سنشان بالاتر از سه سال است میزان خمیر دندان باید به اندازه یک نخود باشد. از آنجایی که کودکان خردسال نمی توانند خمیر دندان را تف کنند، بنابراین می توانند در معرض فلوراید قرار گیرند. با نظارت بر مسواک زدن کودک می توانید مطمئن شوید که آنها از مقدار مناسب خمیر دندان استفاده می کنند و آن را قورت نمی دهند.
- پیروی از دستورالعمل های مکمل فلوراید
انجمن دندانپزشکی، مکمل های غذایی فلوراید برای کودکان بین شش ماه تا شانزده سال را در مناطقی که آب بدون فلوراید می نوشند و در معرض خطر بالای پوسیدگی دندان قرار دارند توصیه می نماید. البته این مکمل ها تنها در صورت تجویز پزشک یا دندانپزشک باید مصرف شود.
- کاهش غذاها و نوشیدنی های شیرین و اسیدی
نوشابه ها و نوشیدنی های ورزشی ممکن است سبب ایجاد لکه های سفید روی دندان ها شده، به مینای دندان آسیب زده و در نهایت پوسیدگی دندان را به همراه داشته باشند. مینای دندان زمانی که در معرض غذا و نوشیدنی های غنی از قند یا اسید قرار می گیرد آسیب دیده و به دنبال آن دندان ها دچار پوسیدگی می شوند.
شما باید در مورد مصرف مواد زیر همیشه مراقب باشید:
- آب مرکبات و میوه ها مانند لیمو، پرتقال و گریپ فروت
- آب نبات های سفت و شیرینی های دیگر
- نوشابه ها و نوشیدنی های سرشار از قند از جمله نوشیدنی های ورزشی
خوردن کم این مواد غذایی ممکن است بی ضرر باشند اما مصرف زیاد آنها می تواند منجر به آسیب دندان ها و ایجاد لکه های سفید روی دندان شود. نوشیدن آب پس از مصرف این مواد می تواند به شستن آنها کمک کرده و احتمال آسیب دیدگی را کاهش دهد. نوشیدن از طریق نی نیز می تواند موثر باشد.
- مراجعه به دندانپزشک
مراجعه منظم به دندانپزشک می تواند از بروز مشکلات احتمالی دندان ها جلوگیری نماید. او همچنین می تواند این لکه های سفید را مانند رزین هایی که برای پر کردن دندان ها استفاده می شود با این ماده پر کند. در موارد شدیدتر نیز دندانپزشک ممکن است ونیرهای دندان را توصیه نماید.
مطالب مرتبط: اسنپ اسمایل
سخن آخر
به طور کلی لکه های سفید روی دندان ها جای نگرانی ندارند اما افراد مبتلا به هیپوپلازی مینای دندان ممکن است در معرض خطر آسیب و پوسیدگی دندان ها قرار گیرند. اگر شخصی نیز متوجه شد که لکه های سفید روی دندان ها از نظر تعداد یا اندازه تغییر کرده و یا در دندان های خود دردی را احساس می کنند باید هر چه سریع تر به دندانپزشک مراجعه کنند. دندانپزشک می تواند علائم و وضعیت دندان ها را ارزیابی نموده و در صورت لزوم یک برنامه درمانی مناسب را برای بیمار توصیه نماید.
