ارتودنسی کودکان بیش از آنکه دندان های آنها را مرتب نموده و لبخندشان را بهبود ببخشد، می تواند مسواک زدن و کشیدن نخ دندان را برای آنها آسان نموده و در نهایت از ایجاد بیماری های لثه و پوسیدگی های دندان ها تا حد زیادی جلوگیری نماید. زمانی که صحبت از ارتودنسی می شود، اعتقاد بر این است که پیشگیری از درمان بهتر بوده و به همین دلیل، دندانپزشکان، والدین را به معاینه منظم کودکان تشویق می کنند.
دندان های کج و نا مرتب بدون توجه به سن شما یا رعایت بهداشت دهان و دندان می تواند یک مشکل واقعی باشد و این مسئله می تواند در کودکان و از همان سنین ابتدایی، ضربه سنگینی به عزت نفس آنان وارد آورد. به همین دلیل است که مراقبت از رشد دندان ها در کودکان از اهمیت بالایی حائز است. به محض اینکه دندان های دائمی شروع به بیرون آمدن می کنند، می توانند با پیگیری و معاینه منظم از سلامت کامل آنها اطمینان حاصل نمود.
شاید ارتودنسی کودکان و دریافت براکت یک تجربه دلهره برای آنان باشد اما با مراجعه به یک دندانپزشک متخصص و با تجربه دیگر این تجربه دلهره آور و ترسناک نخواهد بود و شما می توانید با اطلاعات و مشاوره مناسب، در زمان طلایی دندان های کودکان خود را اصلاح نمایید.
منظور از ارتودنسی کودکان چیست؟
ارتودنسی کودکان نوعی از درمان ترمیمی دندانپزشکی است که اختلالات و مسائل مرتبط با موقعیت فک و دندان های کودکان را برطرف می نماید. در حقیقت، مهمترین هدف این درمان تنظیم دندان ها به گونه ای است که دندان های بالایی و پایینی در هماهنگی کامل با یکدیگر قرار داشته باشند. در اکثر موارد می تواند ناهنجاری هر دو فک را در کودکان به جای جراحی با براکت ها برطرف نمود.
مطالب مرتبط: ایمپلنت دندان
بهترین سن برای ارتودنسی کودکان چه زمانی است؟
نمی توان سن دقیقی را برای ارتودنسی تعریف کرد در واقع از آنجایی که دهان هر کودک به روش خاص خود رشد می کند و او نیازهای منحصر بفردی دارد پس سن ارتودنسی نیز برای او متفاوت خواهد بود. بسیاری از تغییرات در دوران کودکی نه تنها در دندان ها بلکه در دهان و فک آنها نیز رخ می دهد. همانطور که شاهد رشد کودک خود هستید ممکن است متوجه مشکلات مربوط به دندان ها و نیز نیش آنان نیز شوید. تا هفت سالگی، معمولا شایع ترین مشکلات ارتودنسی که شامل موارد زیر می باشند قابل مشاهده خواهد بود:
- شلوغی بیش از اندازه دندان ها
- نیش ناهموار
- دندان های کج
- اوربایت
-آندربایت
- دندان های بیرون زده
به محض مشاهده هر یک از این موارد، وقت آن رسیده که برای ارزیابی اولیه ارتودنسی کودک خود برنامه ریزی نمایید. حتی اگر متخصص ارتودنسی درمان فوری را برای کودک شما توصیه ننماید، اما این قرار ملاقات زودهنگام می تواند از بروز مشکلات جدی تری که در آینده رخ خواهند داد جلوگیری کند. متخصص ارتودنسی قادر خواهد بود نگرانی های بالقوه رشد را شناسایی نماید و یک برنامه درمانی مناسب ارائه دهد و حتی پس از شروع، روند درمان را سرعت بخشد. پس زمانی که با متخصص صحبت کردید دیگر نگران نخواهید بود که کودک شما از چه زمانی باید براکت ها را دریافت نماید زیرا دندانپزشک به شما در مورد این قضیه اطلاع خواهد داد.
شما چه براکت های سنتی و چه دستگاه های شفاف مثل اینویزیلاین ها را برای ارتودنسی کودکان خود انتخاب کنید، متخصص ارتودنسی را در روند کار راهنمایی کرده و کمک می کند تا درمان در زمان مناسب شروع شود. برخی از کودکان درمان ارتودنسی را از سن شش سالگی دریافت می کنند. با این حال، اکثر متخصصین بر این عقیده هستند که بهترین سن برای دریافت براکت ها در سنین هشت تا چهارده سالگی است و در واقع این سن برای صاف شدن دندان ها مناسب تر می باشد.
مطالب مرتبط: ایمپلنت دیجیتال
ارتودنسی کودکان شامل چه نوع دستگاه ها و ابزاری می شود؟
امروزه شمار متعددی از دستگاه ها هستند که می توانند در ارتودنسی مورد استفاده قرار گیرند. اما براکت ها هنوز هم وسیله اصلی برای صاف کردن دندان ها و اصلاح نیش نامناسب کودکان به شمار می روند. براکت ها با وارد آوردن فشار به دندان ها و فک ها، آنها را به موقعیت های مطلوب هدایت می کنند. البته براکت ها دیگر مانند سال های گذشته فقط از جنس فلز ساخته نمی شوند و گزینه های بسیار بیشتر و متعددی در دسترس هستند و از موادی مانند:
- فولاد ضد زنگ
- سرامیک
- پلاستیک
- ترکیبی از مواد
ساخته می شوند. سیم ها همچنین می توانند از موادی مانند نیکل، تیتانیوم یا مس نیز ساخته شوند. این مواد دوام بیشتری نسبت به سیم های فلزی داشته و همچنین به تنظیمات کمتری نیاز دارند.
تری های شفاف و نا مرئی نیز در دسترس هستند که می توانند بدون استفاده از سیم ها و براکت های سنتی دندان ها را صاف کنند. در این روش، متخصص ارتودنسی کودکان به گونه ای تری های سفارشی، شفاف و متحرک را می سازد که به دندان ها فشار وارد کنند و آنها را به تدریج به موقعیت صحیح خود حرکت دهند.
وسایل مورد استفاده در ارتودنسی کودکان عبارتند از:
پیچ های ارتودنسی TADs: دستگاه های آنکوریج موقت (Temporary anchorage devices) پیچ های کوچکی هستند که معمولا دارای 6 تا 1ف میلی متر طول و 1.ف تا ف میلی متر قطر دارند. در صورت لزوم این پیچ ها به طور موقت به استخوان ثابت می شوند تا نقطه ثابتی فراهم آید و از آنجا برای حرکت دندان ها نیرو وارد شود. در واقع TADs امکان کنترل قابل پیش بینی دندان را فراهم می کنند.
باندهای لاستیکی: باندهای لاستیکی که تحت عنوان الاستیک ها نیز شناخته می شوند، به منظور وارد کردن نیروی بیشتری برای حرکت دندان ها و فک ها در موقعیت دلخواه مورد استفاده قرار می گیرند. الاستیک های رنگی می توانند در ارتودنسی کودکان بیشتر مورد استفاده قرار گیرند زیرا آنها می توانند آزادانه رنگ مورد علاقه خود را انتخاب کنند. برای مثال، بسیاری از کودکان رنگ این الاستیک ها را مطابق با تعطیلات انتخاب می نمایند مثلا رنگ مشکی را برای هالووین بر می گزینند.
هدگیر (Headgear): هدگیر یکی از ابزارهای خارج دهانی ارتودنسی است که به وسیله بند گردن و یا شماری تسمه به سر کودکان متصل می شود و با سیم های فلزی در جلو، سرعت رشد فک بالایی را کُند می سازد. در واقع این وسیله در عین حال که دندان های جلویی را می کشد، باعث می شود دندان های عقبی در موقعیتی که هستند باقی بمانند. هدگیر عمدتا برای اصلاح مشکلات شدید فک و دندانی در کودکان مورد استفاده قرار می گیرد. اگر متخصص ارتودنسی هدگیر را توصیه نماید معمولا کودکان فقط باید شب هنگام خواب یا در خانه از آن استفاده کنند.
ریتینر یا نگهدارنده: از نگهدارنده یا ریتینر برای نگه داشتن و حفظ موقعیت دندان ها در جای خود پس از برداشتن براکت ها استفاده می شود. زیرا معمولا پس از ارتودنسی کودکان، زمان لازم است تا دندان های آنها در موقعیت جدید خود قرار بگیرند. برخی از نگهدارنده ها متحرک و بعضی دیگر ثابت هستند. همچنین آنها یا از سیم های پلاستیکی و یا از فلزی شفاف ساخته شده اند.
درد و حساسیت در ارتودنسی کودکان
ممکن است کودک شما هنگام نصب براکت ها، تنظیم آن و یا در زمان کاربرد وسیله ای جدید مانند نوارهای پلاستیکی یا هدگیر با درد و ناراحتی مواجه شود. اما این درد طبیعی بوده و می توان با مصرف استامینوفن هرگونه ناراحتی را برطرف نمود. همچنین اگر سیم ها، براکت ها یا باندها دهان کودک شما را تحریک کنند، متخصص ارتودنسی کودکان می تواند موم مخصوصی را برای پوشش نوک تیز براکت ها تهیه کند.
در مورد حساسیت هم باید گفت که برخی از کودکان ممکن است به فلزات خاصی نظیر نیکل حساسیت داشته باشند. در بروز چنین رویدادی، می توان به جای این فلز از مواد دیگری استفاده نمود. حتی برخی از افراد ممکن است به دستکش لاتکس که توسط متخصص ارتودنسی و دستیاران او استفاده می شود حساسیت داشته باشند. پس اگر فرزند شما به لاتکس حساسیت دارد این مسئله را با دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی در میان بگذارید. براکت ها نیز ممکن است گاهی اوقات لثه کودک شما را تحریک کرده و موجب تورم آن شوند. این یک واکنش آلرژیک یا حساسیت زا نیست اما در هر حال والدین باید هنوز مراقب آن باشند.
مراقبت های غذایی در ارتودنسی کودکان
آیا می دانید چه غذاهایی برای کودکانی که براکت ها را دریافت می کنند ممنوع است؟ براکت ها ابزارهای ظرفی بوده و شکستن بخشی از دستگاه می تواند منجر به حرکت دندان ها در جهت و موقعیت نا مناسب و در نتیجه طولانی تر شدن درمان شود. هنگام ارتودنسی کودکان باید از غذاهای سفت، چسبنده یا جویدنی پرهیز شود مانند یخ، آجیل، ذرت بو داده، آبنبات ها، آدامس، کارامل.
علاوه بر این موارد، مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های شیرین در ارتودنسی کودکان باید به حداقل برسد. زمانی که شیرینی با بزاق دهان مخلوط می شود می تواند باعث ایجاد یک لایه چسبناک و یا همان پلاک شود و دندان ها را دچار پوسیدگی نماید. البته مسواک زدن می تواند این پلاک را برطرف نماید اما مسواک زدن و کشیدن نخ دندان با براکت های ثابت دشوار خواهد بود. از این رو سعی کنید مصرف زیاد شیرینی ها را برای کودکان خود محدود سازید.
مطالب مرتبط: اسنپ اسمایل
درمان ارتودنسی کودکان چقدر طول می کشد؟
یکی از سوالات رایجی که والدین و فرزندان معمولا در مورد براکت ها از متخصص ارتودنسی می پرسند این است که درمان ارتودنسی چقدر طول می کشد. مدت زمان درمان در واقع بستگی به ترکیب خاصی از مسائل دندانپزشکی دارد که نیاز به اصلاح دارند. اینکه آیا درمان برای شلوغی و ازدحام دندان ها ساده است یا در موارد پیچیده که کودکان دارای دندان های نهفته هستند درمان سخت تر خواهد بود. پس بهترین پاسخ به این سوال در نظر گرفتن براکت ها در سه مرحله از زندگی است.
اولین درمان برای ارتودنسی کودکان معمولا در سنین 6 تا 10 سالگی است. در این سن، کودکان دارای ترکیبی از دندان های دائمی و شیری هستند. از این رو مهم است که یک متخصص ارتودنسی با تجربه دندان های کودک شما را ارزیابی نماید تا هرگونه ناهنجاری اصلاح شود و شرایطی ایجاد شود که دندان ها در سنین بالاتر به درستی بیرون آیند. به طور کلی برای اصلاح کراس بایت، نظارت بر رشد و هدایت دندان های دائمی، درمان در این سن با براکت ها بین دوازده تا پانزده ماه طول خواهد کشید.
درمان فاز دوم از سن یازده سالگی به بالا رخ خواهد داد. براکت ها در این سن برای کودکی که تمام دندان های شیری خود را از دست داده است می توانند امکان ترازبندی موثری را فراهم آورند. متاسفانه بسیاری از والدین در ارتودنسی کودکان از اهمیت درمان مرحله اول که در بالا توضیح داده شد بی اطلاع هستند، به این معنی که دیر هنگام به متخصص ارتودنسی مراجعه می کنند و در نتیجه درمان با براکت ها کمی پیچیده تر و مدت زمان درمان طولانی تر خواهد بود. به طور کلی بیشتر مشکلات دندان در این مرحله طی هجده تا بیست و چهار ماه به پایان می رسند.
هر اقدامی هم که در ارتودنسی کودکان انجام شود اما در نهایت موفقیت آمیز بودن این دو مرحله به همکاری و تلاش مشترک میان متخصص ارتودنسی و کودک بستگی دارد. عواملی که ممکن است طول دوره درمان را تغییر دهند عبارتند از مراجعه منظم به متخصص ارتودنسی کودکان در هر شش تا هشت هفته، حفظ وضعیت خوب براکت ها، مراقبت های غذایی و خوردن غذاهایی که به دستگاه آسیبی وارد نکنند، پوشیدن الاستیک طبق دستورالعمل متخصص و رعایت بهداشت دهان و دندان.
استفاده از ریتینر پس از اتمام ارتودنسی کودکان
پس از مراحل درمان، مرحله مهم دیگر که شاید برخی از والدین و کودکان از آن آگاه نباشند، استفاده از ریتینر یا نگهدارنده ها به منظور حفظ دندان در موقعیت جدید است. در این مرحله نیز یک سوال طلایی دیگر مطرح می شود که چه مدت باید از ریتینر استفاده کرد؟
باید اذعان داشت که دندان ها به عنوان بخشی از روند پیری تمایل طبیعی به حرکت دارند. به این دلیل که دندان ها توسط رباط هایی که در استخوان قرار دارند نگه داشته شده و این رباط ها حافظه دارند. پس اگر از نگهدارنده استفاده نشود، دندان هایی که با ارتودنسی کودکان به وضعیت مطلوبی رسیده اند ممکن است با گذشت زمان به حالت قبلی یا اولیه خود بازگردند.
پس اینکه کودکان از نگهدارنده ثابت استفاده کنند یا متحرک، مهم این است که متخصص ارتودنسی حتی پس از پایان درمان بتواند این مرحله را به خوبی کنترل کند. به طور کلی تمامی متخصصین ارتودنسی پس از انجام هرگونه درمان ارتودنسی کودکان، استفاده از ریتینر را به مدت دو سال توصیه می کنند.
در مجموع، زمان و نوع ارتودنسی کودکان پس از مشاوره اولیه شما با یک متخصص ارتودنسی با تجربه و با مهارت تعیین می شود و متخصص در مورد درمان مناسب کودک شما و زمان درمان مورد انتظار با شما صحبت کرده و بهترین گزینه را ارائه خواهد داد.
