پیشرفت های اخیر لمینت ونیر در دندانپزشکی سبب شده تا گزینه های درمانی زیبایی متعددی وارد این حرفه شده و افراد بتوانند بهترین گزینه در میان آنها را مطابق با شرایط دهان و دندان خود انتخاب کنند. لمینت ونیرها یک روش درمانی زیبایی برای دندان های قدامی هستند و پیشرفت های اخیر در این زمینه روش های محافظه کارانه تری را وارد این حرفه کرده اند.
این انقلاب و تحول عظیم در مواد، پرسلن و سیستم های چسب رضایت روز افزون بیماران را به منظور بهبود لبخند زیبا و افزایش عزت نفس آنان در پی دارد. دندانپزشکان نیز باید با جدیدترین مواد در این راستا آشنا شده و علم خود را بروز کنند تا بتوانند کاربردها و تکنیک های موجود در این لمینت ونیرها را به بیماران خویش توصیه کنند و با کمک یکدیگر بهترین تصمیم گیری و انتخاب را داشته باشند.
قبل از اینکه پرده از پیشرفت های اخیر لمینت ونیر در دندانپزشکی برداریم باید توضیح دهیم که ونیر ورقه نازکی از مواد است که سطح جلویی دندان ها را می پوشاند و برای اهداف زیبایی و محافظتی استفاده می شود. زمانی که چندین لایه نازک از این ورقه ها روی دندان ها قرار می گیرند آن لمینت ونیر نام می گیرد. پیشرفت های اخیر در دندانپزشکی طیف وسیعی از لمنیت ونیرها را با انواع ضخامت ها روانه بازار نموده است مانند ونیرهای ضخیم تک رنگ یا تکفام (Monochromatic)، ونیرهای Stacked یا Feldspathic، ونیرهای دندان به همراه لوسیت تقویت شده، ونیرهای Lithium Disilicate، لومینیرز و ساخت ونیر پرسلن هایی که بسیار ضخیم هستند و زیبایی بینظیر و ماندگاری بسیار بالایی با حداکفر استحکام ارائه می دهند.
مقدمه
لمینت ونیرها بر اساس قدرت، طول عمر، ماهیت محافظه کارانه، قابلیت زیست پذیری و زیبایی شناسی یکی از مناسب ترین روش های درمانی از زمان معرفی خود در سال 1983 در نظر گرفته شده اند. این ونیرها با مواد سرامیکی عملکرد بالینی بسیار عالی را از خود نشان داده اند و پس از پیشرفت های اخیر لمینت ونیر در دندانپزشکی، از تهاجمی بودن آنان نیز روز به روز کاسته می شود.
به همین دلیل هم مواد و هم تکنیک های مورد استفاده فرصتی را در اختیار دندانپزشک و بیمار قرار می دهند تا به طرح لبخندی زیبا به وسیله روشی با حداقل تهاجم دست یابند. لمینت ونیرها به دلیل این پیشرفت های چشمگیر، به طور فراینده ای جای روش های درمانی دیگر نظیر بلیچینگ را گرفته اند. در هر صورت هنوز جای دارد تا مواد و ونیرهای با کیفیت تری وارد عرصه شده و دیگر به ساختار مینای دندان آسیبی وارد نیاید.
در ادامه با موارد کاربرد و سپس انواع مدل های اخیر لمینت ونیر آشنا خواهیم شد.
مطالب مرتبط: چرک خشک کن دندان
موارد کاربرد لمینت ونیر
ونیرها معمولا ماده مورد نظر روش های زیبایی شناسی و محافظه کارانه هستند و با ترمیم رنگ دندان ها لبخندی کامل به بیمار می بخشند. این به نوبه خود باعث افزایش عزت نفس بیمار و در نتیجه بهبود زندگی اجتماعی او می شود.
ونیرها اولین بار در سال 1928 توسط یک دندانپزشک در کالیفرنیا، به نام چارلز پینکاس (Charles Pincus) برای تغییر ظاهر هنرپیشه های فیلم و اصلاح دندان های آنها مورد استفاده قرار گرفتند. از آن زمان به بعد، تقاضای روزافزونی برای استفاده از این ونیرها به عنوان یک جایگزین زیبایی شناختی موثر وجود داشته است.
ونیرها معمولا از مواد مختلفی مانند سرامیک، پرسلن، رزین کامپوزیت، رزین کامپوزیت میکروفیلد، لمینت های از پیش ساخته اکریلیک، ونیرهای سرامیک شیشه ای و ... ساخته می شوند. ونیرها بر اساس روش تولید به صورت مستقیم یا غیر مستقیم روی دندان ها نصب می شوند. آنها همچنین بسته به نوع پوشش دندان ها تحت مستقیم یا غیر مستقیم طبقه بندی می شوند.
لمینت ونیرها برای اصلاح موارد زیر می باشند:
• نقص های موضعی
• نقص های عمومی
• تغییر رنگ ذاتی
• دیاستما (diastema) یا فاصله میان دندان ها
• دندان های خرد شده
• دندان های فرسوده
• دندان هایی نامرتب و کج و معوج
• دندان هایی که دچار تغییر رنگ بیش از حد شده اند
مطالب مرتبط: روکش دندان چیست
پیشرفت های اخیر لمینت ونیر در دندانپزشکی
لمینت ونیرها به طور گسترده ای در دندانپزشکی زیبایی مورد استفاده قرار می گیرند زیرا آنها در مقابله تاج دندان، زیست پذیر، مقاوم، ماندگار، مقاوم در برابر لکه، زمان ریکاوری کم، عملکرد بالینی خوب و مورد قبول و دارای حداقل تهاجم هستند. در سال های اخیر، پیشرفت های متنوعی در لمینت ونیرها و به منظور غلبه بر کم و کاستی های ونیرهای گذشته صورت گرفته است. این پیشرفت ها عبارتند از:
• ونیرهای دندان stacked،feldspathic
• ونیرهای ضخیم تکفام یا monochromatic
• ونیرهای دندان با لوسیت تقویت شده
• ونیرهای lithium disilicate
• لومینیرز
• ونیرهای Durathin
• Vivaneers
• وینرهای داوینچی (da Vinci)
• ونیرهای MAC
• ونیرهای زیرکونیا (zirconia)
در ادامه به معرفی هر یک از موارد بالا خواهیم پرداخت:
ونیرهای دندان stacked،feldspathic
این نوع ونیرها شامل دسته ای از پرسلن بوده و با تشکیل چند لایه روی دندان ها قرار می گیرند. فلدسپارها (Feldspars) به طور طبیعی از اکسید سیلیکون و اکسید آلومینیوم ساخته شده و حاوی سدیم یا پتاسیم هستند. فلدسپار از کریستال های fluoroapatite تشکیل شده و ظاهر دندان را تا حدی زیادی بهبود می بخشد. در واقع این ماده از لحاظ زیبایی شناختی از ارزش بالایی برخودار است. این ونیرها کیفیت بسیار بالایی دارند و ضخامت آنها به اندازه ونیرهای تکفام یا monochromatic نیست. در هر صورت نکته منفی فلدسپار خاصیت مکانیکی پایین و در نتیجه مقاومت کم خمشی آن است.
ونیرهای دندان با لوسیت تقویت شده:
این نوع ونیرها نازک تر بوده و دارای زیبایی شناسی خوبی هستند و با حداقل آمادگی روی دندان ها نصب می شوند. ونیرهای دندان با لوسیت تقویت شده به صورت محدود و تنها یک در آزمایشگاه در کالیفرنیا در دسترس است. لوسیت های تقویت شده دارای مقاومت خمشی 120-140 Mpa و استحکام فشاری متوسط هستند.
ونیرهای دندانی ضخیم monochromatic
یکی دیگر از پیشرفت های اخیر لمینت ونیر، ونیرهای دندانی ضخیم monochromatic هستند. این نوع ونیرها معمولا ضخیم تر از ونیرهای طبیعی هستند و از این رو دوام و مقاومت بالاتری دارند. آنها تنها در یک رنگ عرضه شده و طبق ترجیحات بیماران قابل تنظیم هستند. آنها زمانی به کار می روند که دندان ها به دلیل سن یا سایر عوامل دیگر کوتاه شده اند و باید بلند شوند. این ونیرها برای برای نصب به آمادگی بیشتری نیاز دارند.
ونیرهای Lithium disilicate
آنها از پرکاربردترین سرامیک های شیشه ای هستند. این نوع ونیرها تطبیق پذیر بوده و قوی تر از سایر ونیرهای پرسلن می باشند. همچنین دارای مقاومت خمشی بالایی بوده و در انواعی از سایه ها در دسترس می باشند. این ونیر برای دندان هایی مورد استفاده قرار می گیرد که به حداقل تغییر شکل نیاز دارد و همچنین برای اصلاح شکل دندان های بدشکل. IPS Emax از شرکت ایوکلار ویوادنت نمونه ای از این نوع ونیرها است. به طور معمول آنها به صورت چسب باند می شوند.
ونیرهایی با حداقل تهاجم یا ونیرهای بدون آماده سازی
یکی از مهمترین پیشرفت های اخیر لمینت ونیر، ونیرهایی با حداقل تهاجم یا ونیرهای بدون آماده سازی هستند. این ونیرها فوق نازک بوده و ضخامت آنها مشابه با لنزهای تماسی در حدود 0.3-0.5 mm است و از این رو لنزهای تماسی دندان نامیده می شوند. این نوع ونیر تا حد زیادی از ساختار دندان محافظت می نماید. آنها شامل لمینت ونیرهای لومینیرز، durathin و vivaneers می شوند:
• لومینیرز (Lumineers):
لومینیرز ونیری نازک (0.3mm) تهیه شده از یک پرسلن سرینت (cerinate) است و به دلیل ضخامت بسیار کم ظریف ترین و طبیعی ترین طرح لبخند را به فرد می دهد. سرینت از پرسلن فلدسپاتیک تقویت شده با کریستال های لوسیت ساخته شده است. آنها انبساط گرمایی یا حرارتی پایینی داشته و به حداقل تهاجم و درد و نیز به آسانی روی دندان ها نصب می شوند. این پیشرفت اخیر ونیر در واقع نوعی ظریف و زیبا است که در آن دندان ها نیازی به تراش نداشته و یا در صورت وجود، اصلاحات بسیار جزئی صورت می گیرد. لومینیرزها علیرغم اینکه فوق العاده نازک هستند اما از استحکام و مقاومت بالایی برخوردارند. دندانپزشک طی دو جلسه آنها را روی دندان های فرد نصب می کند. لومینیرز برای موارد زیر می تواند گزینه مناسبی باشد:
- برطرف نمودن نقایص جزئی دندان
- سفید کردن دائمی دندان ها
- در صورتی که کامپوزیت دندان شما کارایی خود را از دست داده و قصد دارید آن را تعویض نمایید.
- بستن فواصل میان دندان ها
- تغییر شکل و اندازه مناسب برای آنها
• ونیرهای Durathin:
ونیرهای Durathin نیز یکی از پیشرفت های اخیر لمینت ونیر در دندانپزشکی بوده و بینهایت نازک و در حدود 0.2 میلی متر هستند در حالی که ضخامت ونیرهای سنتی معمولا در حدود 0.5 میلی متر است. این نوع ونیر به دلیل افرات زیبایی شناسی فوق العادهای دارد به محبوبیت زیادی دست یافته زیرا باعث شفافیت طبیعی در دندان می شود درست مانند دندان های طبیعی. این مسئله یکی از مزایای ونیرهای durathin نسبت به لومینیرز می باشد زیرا لومینیرزها دارای ظاهری غیر شفاف بوده و نمی توانند مانند durathin ظاهری طبیعی به دندان های فرد ببخشند. این نوع ونیر از کیفیت بالایی برخوردار بوده و مستلزم یک متخصص حرفه ای در لابراتور دندانپزشکی است تا روی آن کار کند و شکل و فرم مناسبی به آن بدهد.
• Vivaneers:
Vivaneers ونیرهای بسیار مقاوم با ضخامت در حدود 0.3 میلی متر هستند. کیفیت این نوع لمینت ونیر بدون تراش از نظر ظاهر و دوام و طول عمر دقیقا مشابه ونیرهای پرسلن استاندارد می باشد.
• ونیرهای Microadvanced Cosmetic Division) MAC) :
از پیشرفت های اخیر لمینت ونیر می توان به نوعی ونیرهای سرامیکی فشرده یعنی MAC اشاره نمود. این ونیرها در لابراتورهای میکرودنتال (Microdental) ساخته می شوند. آنها استحکام بالایی داشته و چگالی بیشتری نسبت به سایر ونیرها دارند. همچنین در مقایسه با سایر ونیرها کمی ضخیم تر هستند و این مسئله تضمین می نماید که محکم به سطح دندان می چسبند و جابجا نمی شوند. آنها همچنین ضد لک هستند. ونیرهای MAC توسط تکنسین های بسیار ماهری ساخته شده و با نتایج زیبایی شناسی عالی همراه هستند. با وجود همه این ها آنها برای نصب نیاز به کمی آماده سازی دندان دارند.
• ونیرهای داوینچی (Da Vinci):
این ونیرها فوق العاده نازک و بسیار با کیفیت هستند. آنها استودیوی دندانپزشکی داوینچی واقع در کالیفرنیا ساخته می شوند. موارد کاربرد آنها برای دندان ها ترک خورده، دندان هایی که بد شکل و بد رنگ هستند و همچنین بستن فاصله میان آنها مناسب هستند. آنها همچنین حاوی پرسلن فلورسنت می باشند و این کیفیت و زیبایی شناسی را تا حد زیادی بهبود می بخشد. پیوند محکمی با ساختار دندان برقرار نموده و از این رو ماندگاری بالایی دارند.
• ونیرهای زیرکونیا:
زیرکونیا یک سرامیک چند بلوری یا polycrystalline و از جنس اکسید زیرکونیم بوده و مطابقت بسیار بالایی با بدن انسان دارد. این نوع ونیر عایق بوده و برای افرادی که نسبت به سرما و گرما دندان های حساسی دارند بسیار مناسب می باشد. مواد به کار رفته در آن تطبیق پذیر بوده و دارای ماندگاری و مقاومت بسیار بالایی می باشد. آنها برای دندان هایی که بد رنگ هستند مناسب هستند زیرا مات بوده و به آسانی رنگ دندان های زیرین را می پوشانند.
جمع بندی
لمینت ونیرهای اخیر دارای حداقل تهاجم بوده و بهترین گزینه برای دندان های بد شکل و نیز آنهایی که دچار تغییر رنگ شده اند می باشند. پیشرفت های اخیر لمینت ونیرها در دندانپزشکی رویکردی محافظه کارانه برای دندان ها ارائه داده است. آنها به دندان های طبیعی بسیار شبیه بوده و زیبایی خاصی به چهره می بخشند. از آنجایی که این روش های درمانی با حداقل تهاجم همراه هستند به طور گسترده ای توسط بیماران پذیرفته شده اند. از ویژگی های آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود: سازگاری بیولوژیکی خوب، استحکام بالا، دوام و مقاومت بالا در برابر لکه و ... . در هر حال، برای نتایج و طول عمر بالاتر باید همیشه از آنها به خوبی مراقبت نمایید.
مطالب مرتبط: فرق کامپوزیت و لمینت
