استحکام کامپوزیت ونیر و مقاومت آن نسب به گذشته بسیار بیشتر شده است. با توجه به اینکه کامپوزیت ونیر، یکی از بهترین درمان های موجود در دندانپزشکی برای اصلاح طرح لبخند است؛ استحکام کامپوزیت دندان، جنس و اینکه این درمان توسط چه کسی انجام شود و با چه سطحی از مهارت و تجربه، از عواملی موثر روی توسعه این روش درمانی – زیبایی است. امروزه استحکام کامپوزیت دندان نسبت به گذشته فراتر رفته و دندانپزشکان با خیالی آسوده تر این درمان را به مراجعین خود پیشنهاد می کنند.
استحکام کامپوزیت دندان چه تاثیری روی طول عمر کامپوزیت ونیر دارد؟
استحکام کامپوزیت دندان هرچقدر بیشتر باشد؛ دوام ونیر کامپوزیت روی دندان های بیمار تحت فشارهایی که به آن وارد می شود؛ بیشتر می شود. معمولا، طول عمر کامپوزیت به طور میانگین 5 تا 7 سال است. البته طول عمر و استحکام کامپوزیت ونیر نسبت به لمینت که ممکن است حداقل 10 تا 15 سال دوام داشته باشند؛ کمتر است. اما شما می توانید با مراقبت صحیح، استحکام کامپوزیت دندان را حفظ کرده و طول عمر کامپوزیت را افزایش دهید. یکی از مولفه های مهم در استحکام کامپوزیت دندان این است که تا چه حد از آنها مراقبت کرده و چگونه از آنها استفاده می کنید. با اصلاح سبک زندگی و عادات روزانه می توانید با افزایش استحکام کامپوزیت ونیر، طول عمر کامپوزیت دندان را به حداکثر برسانید. دندانپزشکان استحکام کامپوزیت ونیر را مبنی بر رعایت مواردی می دانند که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد؛ می دانند.
عواملی موثر در استحکام کامپوزیت دندان
با مراقبت بعد از کامپوزیت و پیگیری روش های مراقبت خانگی می توانید طول عمر آن را افزایش دهید:
• مسواک زدن: حداقل دو بار در روز دندان های خود را با یک مسواک فوق العاده نرم مسواک کنید. روزی یک بار و ترجیحا قبل از خواب از نخ دندان استفاده نمایید.
• تا حد امکان از مصرف زیاد قهوه، چای، تنباکو، زغال اخته یا شراب قرمز خودداری نمایید: گرچه این مواد نسبت به دندان های طبیعی در کامپوزیت ونیر لکه ایجاد می کنند اما تا حد امکان از نوشیدن و مصرف زیاد آنها خودداری نمایید. مسواک زدن و استفاده از نخ دندان را رعات کنید. از کاربرد جوش شیرین و یا هرگونه خمیر دندان ساینده خودداری نمایید.
• از دهانشویه هایی که حاوی الکل هستند به طور مرتب و یا روزانه استفاده نکنید: الکل از مقاومت کامپوزیت کاسته و سبب می شود که اتصال کامپوزیت ونیر سست شود. اگر می خواهید از دهانشویه استفاده کنید ارحجیت با دهانشویه های غیر الکلی است.
• سدیم فلوراید (Sodium fluoride) تنها فلوراید خانگی است که باید استفاده شود: استانوس فلوراید (Stannous fluoride) یا ژل فسفات فلوراید اسیدی (acidulated phosphate fluoride) برای کامپوزیت ونیر توصیه نمی شوند. برای استفاده خانگی ACT (نوعی دهانشویه تسکین دهنده) توصیه می شود.
• عاداتی همچون باز و بسته کردن بسته ها با دندان ها، جویدن یخ، ناخن جویدن یا سیگار کشیدن از مقاومت کامپوزیت دندان می کاهد: از گاز زدن استخوان، آب نبات های سفت، آجیل و نان های سفت بپرهیزید. انجام این کارها استحکام کامپوزیت دندان را کاهش داده و سبب فشار شده و در نتیجه شکستگی رخ می دهد. توجه داشته باشید که برخی غذاها مانند ذرت، هویج یا سیب نیز می توانند فشار اضافی را روی دندان های کامپوزیت شده وارد نمایند. با احتیاط غذا بخورید. انواع ساندویچ ها معمولا به دلیل بافت نرمشان مشکلی ایجاد نمی کنند. دندان قروچه کردن نیز روی استحکام کامپوزیت دندان موثر است. اگر دندان قروچه می کنید حتما از محافظ های شبانه استفاده کنید تا از آسیب دیدن کامپوزیت دندان جلوگیری کنید.
ارتباط مقاومت کامپوزیت ونیر با مواد سازنده آن
استحکام کامپوزیت دندان در صورتی که با مواد درجه یک و با کیفیت ساخته شود افزایش می یابد. مواد به کار رفته پس از اینکه سفت شدند از مقاومت بالایی برخوردار خواهند بود. به عبارتی کامپوزیت ونیر مبنی بر استفاده از مواد با کیفیت یکی از با دوام ترین روش های زیباسازی دندان می باشد. کیفیت های متفاوتی از نظر اندازه ذرات، میزان چسبندگی به دندان ها و کیفیت مواد اولیه برای کامپوزیت ونیر تعریف شده است. ذرات فیلر و ترکیبات ماتریس دو گزینه طبقه بندی کامپوزیت دندان هستند و دندانپزشک طبق شرایط بیمار بهترین گزینه را انتخاب می نماید. کامپوزیت متشکل از ماتریس الیگومر (نوعی از ماده پلیمری آلی) به نام رزین (Resin) و یک پر کننده یا فیلر (Filler) می باشد.
مطالب مرتبط: فرق کامپوزیت و لمینت
مواد سازنده کامپوزیت
• ماتریس رزین: این ماده عمدتا بر پایه متاکریلات است. اما امروزه مواد بسیار جدیدی در ساخت رزین کامپوزیت به کار می رود که خواص مکانیکی از جمله استحکام کامپوزیت دندان را افزایش داده است. در سالهای اخیر، مواد میکروهیبریدی و نانوهیبریدی به کار رفته در کامپوزیت رزین، عملکرد و زیبایی آن را به طور قابل توجهی ارتقا داده اند.
• فیلر یا پرکننده: پر کننده ها از سرامیک، کوارتز یا سیلیس ساخته می شوند. استحکام کامپوزیت دندان و مقاومت در برابر سایش با اضافه کردن پر کننده به ماتریس افزایش می یابد. هر چه میزان سیلیس یا شیشه در ماتریس رزین کامپوزیت بیشتر باشد، زیباتر و درخشانتر می شود اما از طرف دیگر استحکام کامپوزیت ونیز کاهش می یابد.
• عوامل اتصال: عوامل اتصال نقش مهمی را در پیوند پرکننده ها و مواد رزین ماتریس ایفا می نمایند. هر چه کیفیت این پیوند بیشتر باشد استحکام کامپوزیت دندان و مقاومت آن در برابر سایش بالاتر می رود. کیفیت پیوند بین مینای دندان و کامپوزیت رزین به مهارت دندانپزشک در فرم دهی و سفت کردن کامپوزیت روی دندانها نیز بستگی دارد. سالم بودن دندان های زیرین کامپوزیت نیز موجب اتصال بهتر مواد رزین کامپوزیت با مینای دندان می شود.
مطالب مرتبط: چرک خشک کن دندان
بهترین طبقه بندی کامپوزیت ونیر و افزایش استحکام آن
بهترین طبقه بندی کامپوزیت دندان، رزین از نوع نانوفیلر است که متشکب از ذره معدنی با سایز متوسط 40 نانومتر می باشد. البته اندازه ذرات فیلر، نوآوری نانوفیلرها نیستند بلکه نوآوری حقیقی این است که بتوان بار فاز معدنی و توزیع آن در ماتریس را افزایش داد تا مقاومت کامپوزیت دندان به طور قابل توجهی افزایش یابد. در حقیقت در روش ساخت رزین کامپوزیت نانوهیبرید می توان مواد بیشتری را که استحکام کامپوزیت دندان را افزایش می دهند به ماتریس اضافه کرد و در عین حال زیبایی آن را نیز حفظ نمود.
مقاومت کامپوزیت دندان و مهارت دندانپزشک
تمام مراحل کامپوزیت دندان تنها طی یک جلسه توسط متخصص دندانپزشکی قابل انجام است. از آنجا که مواد کامپوزیتی مثل لمینت در لابراتور ساخته نمی شوند و خود دندانپزشک مواد را ساخته و روی دندان بیمار قرار می دهد؛ پس هنر و تجربه دندانپزشک در استحکام کامپوزیت دندان نقش بسزایی دارد.
- جنس، رنگ و میزان استحکام کامپوزیت دندان از جمله عواملی هستند که کیفیت کامپوزیت را تحت تأثیر قرار می دهند. یک دندانپزشک ماهر با انتخاب بهترین جنس کامپوزیت کامپوزیت ونیر می تواند موفقیت و مقاومت آن را تضمین نماید. کامپوزیت ونیرها که برای تغییر شکل و رنگ و لبخندی زیبا در یک جلسه دندانپزشکی اعمال می شوند اگر با مهارت بالای دندانپزشک زیبایی همراه باشند می توانند نتایج شگفت انگیزی را به ارمغان آوردند. علاوه بر مراقبت فرد که بسیار در طول عمر کامپوزیت تأثیر گذار است، مهارت دندانپزشک و نوع مواد به کار رفته در کامپوزیت نیز عوامل بسیار مهمی در استحکام کامپوزیت دندان به شمار می آیند. همچنین اگر کامپوزیت با مهارت کافی اعمال نشود، شخص خیلی زود نیاز به ترمیم پیدا کرده و متحمل هزینه دیگری می شود.
- کار کردن با مواد کامپوزیتی آسان نبوده و مهارت خاصی را می طلبد. پس اگر دندانپزشکی فاقد تجربه و مهارت باشد، شاهد مقاومت پایین کامپوزیت بوده و رضایت بیمار حاصل نخواهد آمد. یکی دیگر از عواقب احتمالی عدم مهارت دندانپزشک تورم لثه است. در صورتی که مواد با کیفیت توسط وی استفاده نشود شاهد بروز التهاب لثه خواهیم بود که بیمار باید سریعا به متخصص رجوع کند.
عواملی که منجر به پایین بودن مقاومت کامپوزیت و در نتیجه عدم موفقیت آن می شوند
o در نظر گرفتن شرایط دهان و دندان: قبل از انجام کامپوزیت دندان باید مطمئن شوید که گزینه مناسبی برای درمان با کامپوزیت هستید. از آنجا که اِعمال لمینت با محدودیت هایی همراه است و شرایط دهان و دهان هر فرد نسبت به فرد دیگر متفاوت است پس نمی توان در تمامی موارد درمان استحکام بالا و کلا درمان هایی با سطح بالا انتظار داشت. پس باید قبل از کامپوزیت دندان، شرایط دهان و دندان شما با دقت توسط دندانپزشک بررسی شود و هر درمانی که لازم است صورت گیرد. در غیر اینصورت نمی توان شاهد استحکام بالایی از کامپوزیت دندان باشیم.
o تعداد دندان هایی که باید کامپوزیت شوند: برای اصلاح طرح لبخند نباید تنها تعداد دندان هایی که از روبرو دیده می شوند را کامپوزیت نمود. پس باید تعداد دندان ها به خوبی انتخاب شوند. عدم رعایت این مسئله می تواند به عدم همخوانی رنگ و شکل دندان ها و در نتیجه نارضایتی بیمار منجر شود.
o عادات فردی بیمار باید در نظر گرفته شود: افرادی که عادت دارند ناخن خود را بجوند یا دندان قروچه می کنند استحکام کامپوزیت دندان خویش را تحت تأثیر قرار می دهند. انجام این عادات از ماندگاری و طول عمر کامپوزیت می کاهد.
o مصرف بیش از حد نوشیدنی ها و مواد غذایی رنگی منجر به تغییر رنگ کامپوزیت و کاهش ماندگاری آن می شوند: افرادی که عادت به نوشیدن زیاد قهوه، چای یا مواد غذایی رنگی مثل آلو جنگلی دارند کامپوزیت را در معرض خطر قرار داده و باعث می شوند که طول عمر کامپوزیت کاهش یابد و مجبور شوند آن را تعویض نمایند.
o قبل از انجام کامپوزیت از مهارت دندانپزشک خود اطمینان حاصل نمایید: آسیب های جبران ناپذیری هم از نظر سلامت و هم عملکرد و زیبایی ممکن است در اثر مهارت ناکافی دندانپزشک به شما وارد آید. استحکام کامپوزیت نیز بدین ترتیب کاهش یافته و مدت زمان زیادی نمی توانید از لبخند زیبای خود لذت ببرید. از این رو در مورد مهارت دندانپزشک تحقیقات لازم را انجام داده و پس از اینکه از تخصص وی اطمینان حاصل نمودید برای انجام کامپوزیت به او مراجعه کنید.
زیبایی و استحکام کامپوزیت
یکی از بهترین و متداول ترین درمان ها برای رسیدن به لبخندی زیبا، کامپوزیت ونیر است. به عبارتی کامپوزیت ونیر ترکیبی از مواد زمینه ای هستند که با ترکیب ذرات فیلر استحکام بالا و در نتیجه زیبایی منحصربفردی برای بیمار به ارمغان خواهد آمد. این ترکیب خمیری شکل با تابش نور در طول موجی مشخص و پولیش دادن سفت خواهد شد و علاوه بر استحکام و زیبایی که در پی دارد در دهان نیز ناراحتی ایجاد نخواهد کرد. مهمترین مزیت کامپوزیت ها این است که تنها سطح جلویی دندان ها را پوشش می دهند در نتیجه استحکام و طول عمر آن بیشتر خواهد بود. همچنین تراش لازم نیست و دندان ها سالم می مانند. به دنبال این استحکام و ماندگاری دندان های شما هم سفیدتر و جذاب تر خواهند شد و می توان گفت که این روش برای زیبایی دندان ها و لبخند شما تقریبا عاری از ضرر می باشد.
جمع بندی
در مجموع استحکام کامپوزیت دندان به عوامل مختلفی از جمله ماتریس رزین، نوع پیوند دهنده، مهارت دندانپزشک در فرم دهی کامپوزیت دندان و نحوه مراقبت بیمار از کامپوزیت دندان بستگی دارد. اینکه کامپوزیت ونیر چقدر دوام دارد به کیفیت آن ، یا چگونه ساخته شدن، همچنین نوع عیوب دندانی که قرار است آن ها را پوشش دهد و به نوع مراقبت بیمار و اینکه چطور از آنها استفاده می کند؛ بستگی دارد. به همین ترتیب، مقاومت و طول عمر کامپوزیت ونیر به عادات روزانه و اینکه چقدر فشار روی کامپوزیت وارد می شود نیز بستگی دارد. مطمئنا با احتیاط و مراقبت مناسب، قطعا ماندگاری و استحکام کامپوزیت دندان بیشتر خواهد شد.
مطالب مرتبط: روکش دندان چیست
