قدمت ابداع ونیر دندان به سال ۱۹۲۸ برمی گردد که ونیر های پرسلین به صورت یک لایه نازک توسط چارلز Charles Pincus دندانپزشک کالیفرنیایی روی دندان های یکی از بازیگران سینمایی قرار داده شد تا ظاهر آنها را تغییر دهد. سپس پینکوس در سال ۱۹۳۷ ، ونیر های اکریلیک را را با چسب دندان به صورت موقتی روی دندانها نصب کرد و ایده کامپوزیت ونیر از آن زمان شکل گرفت.
این ونیرهای موقتی تا سال ۱۹۵۹ که دکتر Michael Buonocore ، اسید شویی یا اچینگ (Etching) ونیر پرسلین را به منظور بهبود برقراری پیوند آن با مینای دندان معرفی کرد؛ به طور موقتی به کار برده می شدند. اما با معرفی اچینگ، دانپزشکان به این فکر افتادند که ونیر های پرسلین را به طور دائمی روی دندانها نصب کنند و به این ترتیب در سال ۱۹۸۲،Simonsen و Calamia به این نتیجه رسیدند که می توان با اسید هیدروفلوریک ونیرهای دندانی را به مینای دندان پیوند داد؛ به طوری که استحکام آن قابل قبول باشد و حتی بتوان از آن به طور دائم روی دندانهای بیمار استفاده کرد.
Simonsen و Calamia به تحقیقات خود در خصوص کامپوزیت رزین ها نیز ادامه دادند و به این نتیجه رسیدند که می‌توان از آنها به طور دائمی برای پوشش دادن عیوب ظاهری و سطحی دندان ها استفاده کرد. در همین زمان، Calamia توانست روش‌هایی را با موفقیت برای چسباندن ونیر پرسلین با استحکام بالا به مینای دندان ابداع کند و مقاله های معتبری را در این خصوص منتشر کرد.
با گذشت زمان ونیرهای دندانی از جنس سرامیک یا کامپوزیت پیشرفت قابل توجهی کردند و به حدی رسیده اند که در عصر کنونی می توان از آنها برای اصلاح طرح لبخند دندان هایی که مشکلات و عیوب ظاهری متعددی مثل شکستن، لب پریدگی، تغییررنگ، پوسیدگی و بالا رفتن خط لثه دارند یا حتی فاصله زیادی بین آنها وجود دارد؛ به کار برد.
زمانیکه ونیر پرسلین برای اولین بار به دندانپزشکی زیبایی معرفی شد؛ هزینه بسیار بالایی داشت؛ به طوری که فقط افراد مشهور که دستمزدهای بسیار بالایی میگرفتند؛ مثل سلبریتی ها توانایی پرداخت قیمت ونیر دندان داشتند. در حالیکه معرفی کامپوزیت ونیر با دوام و استحکام قابل قبول و از همه مهمتر قیمت بسیار مناسب افراد عادی را نیز قادر ساخت تا طرح لبخند خود را به هر نحوی که دوست دارند؛ اصلاح کنند.
طبق تاریخچه کامپوزیت دندان، این ونیر به سه روش زیر در دندانپزشکی مورد استفاده قرار می گرفت:
• پیوند دادن مستقیم رزین کامپوزیت روی دندان ها
• نصب ونیر کامپوزیت پیش ساخته
ونیر های کامپوزیت از پیش ساخته شده در حدود ۳۵ سال پیش با استفاده از ماتریس متا متیل کریلات و فیلر های شیشه‌ای همانطور که در رزین کامپوزیت برای پر کردن دندان ها استفاده می شود؛ به دندانپزشکی زیبایی وارد شد. اما با توجه به کیفیت ضعیف سطح ونیر کامپوزیت از لحاظ زیبایی و استحکام نسبت به لمینت سرامیکی نیاز به پیشرفت بیشتر در این تکنولوژی کاملا مشهود بود.
مطالب مرتبط: فرق کامپوزیت و لمینت
تحول در عامل پیوند دهنده با مینای دندان براساس تاریخچه کامپوزیت ونیر
در سال ۱۹۸۳، Simonsen و Calamia توانستند نحوه پیوند دادن کامپوزیت ونیر به دندان ها را با چسب مخصوصی بهبود ببخشند و از آن پس روش کامپوزیت دندان با موفقیت برای اصلاح طرح لبخند بسیاری از بیماران به کار رفت. طی سالهای متمادی ، طبق تاریخچه کامپوزیت دندان، معایبی مثل عدم پایداری آن روی برخی از دندان هایی که مشکلات جدی تری از جمله کج بودن داشتند؛ برطرف شد. به طوری که در حال حاضر دندانپزشکان می توانند برای پوشش دادن هر نوع مشکلی در دندان ها از رزین کامپوزیت استفاده کنند.
تحول در سایه رنگ طبق تاریخچه کامپوزیت دندان
در سالهای اخیر راهنمای سایه رنگ رزین کامپوزیت ابداع شد و این تحول ظاهر کامپوزیت ونیر هارا به دندان های طبیعی نزدیک تر کرد. در این روش از تکنیک لایه گذاری به صورت دولایه شامل پوسته‌های رزیت و سایه رنگ استفاده می شود و دندانپزشک با تجربه می تواند با فرم دهی و انتخاب سایه رنگ مناسب و منطبق با مینای دندان، نتیجه کار را در حد ونیر پرسلین زیبا و جذاب کند.
استفاده از راهنمای رنگ کمک بسیار زیادی به دندانپزشکان برای انتخاب سایه رنگ مناسب کرده است و با توجه به اینکه دندانپزشکان می توانند حین فرم دهی رزین کامپوزیت در روش مستقیم، سایه رنگ مناسب را با استفاده از راهنمای رنگ ابداع شده تعیین کنند؛ تقریباً روش کامپوزیت ونیر های از پیش ساخته شده منسوخ شده است.
تحول در تکنیک نصب بر اساس تاریخچه کامپوزیت دندان
در حال حاضر روش های پیشرفته نصب کامپوزیت دندان با شکل دهی تحت فشار بالا و سفت کردن حین حرارت دهی و در نهایت پولیش سطح با لیزر انجام می‌گیرد که دندانپزشک را قادر می‌سازد بافت کامپوزیت‌دندان را دقیقا مانند مینای دندان طبیعی، صاف و درخشان جلوه دهد. با این روش به راحتی می توان عیوب ظاهری یک یا چند دندان جلویی را که پوسیده شده یا تغییر رنگ داده، پوشش داد.
تحول در رزین کامپوزیت طبق تاریخچه کامپوزیت ونیر
نسل اولیه کامپوزیت رزین ها با ایجاد واکنش های شیمیایی از طریق پلیمریزاسیون بین دو ماده اولیه تهیه گردید. یک ماده حاوی فعال کننده و ماده دیگر حاوی شروع کننده فرایند پلیمریزاسیون بود. به منظور غلبه بر معایب این روش از از کامپوزیت رزین هایی با با خاصیت سفت شوندگی در برابر نور استفاده شد که تاریخچه معرفی آن به دندانپزشکی زیبایی به سال ۱۹۷۰ بر می گردد. اولین واحدهای کامپوزیت ونیر که با نور فرابنفش سفت می‌شدند؛ پیوند تقریباً ضعیفی با مینای دندان برقرار می کردند و ریسک افتادن یا شکستن آنها روی دندان ها بسیار بالا بود.
در اواخر سال ۱۹۶۰ رزین های کامپوزیت جدیدی به عنوان جایگزین رزین های بدون مواد تکمیلی و سیلیکاتها معرفی شدند. با استفاده از این نوع رزین های کامپوزیت، کیفیت ونیر دندان به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرد و خواص مکانیکی آن تقویت شد و از آن پس، استحکام و مقاومت رزین های کامپوزیت تا حدی افزایش پیدا کرد که می توانست در برابر فشار وارد شده به هنگام گاز زدن یا جویدن غذا ها پایداری کند. معایب رزینهای کامپوزیت سنتی در این تکنیک مدرن تاحدودی برطرف شد و دندانپزشکان می توانستند بسیار راحتتر رزین کامپوزیت را روی دندانها فرم داده و در نهایت پولیش کنند.
مطالب مرتبط: اسنپ اسمایل
• ورود به دوره میکروفیل
ورود به دوره میکروفیل در ونیر کامپوزیت اوایل سال ۱۹۷۸ اتفاق افتاد و سیستمهای میکروفیل اولین بار در بازار اروپا معرفی شدند. رزین های کامپوزیت اصلاح طرح لبخند را با جذابیت فوق‌العاده‌ای انجام می‌دادند چون رنگ و سایه بکار رفته در آنها تنوع بسیار زیادی داشت و از لحاظ ظاهری نیز درخشندگی آن شبیه به مینای دندان طبیعی شده بود. تحقیقات و مطالعات گسترده‌ای که طی این مدت روی ونیر کامپوزیت انجام گرفته بود؛ موجب شد؛ رزین میکروفیل نواقص نسل قبلی خود مثل ترک خوردن یا ساییده شدن را نداشته باشد. از سال ۱۹۸۱ کامپوزیتهای میکرو فیل نیز متحول شدند و با انجام تحقیقات بیشتر روش اسید شویی برای برقراری پیوند بهتر بین کامپوزیت و مینای دندان نتیجه نهایی نصب ونیر کامپوزیت رضایتبخش شد.
• ورود به دوره هیبرید در ونیر کامپوزیت
کامپوزیت های هیبریدی در سال ۱۹۸۰ وارد عرصه دندانپزشکی زیبایی شدند که به رزین های یونومر شیشه ای اصلاح شده با رزین (RMGICs) معروف بودند. این مواد حاوی پودری از جنس نوعی شیشه و یک مایع فوتواکتیو (photoactive) بودند که به عنوان رزین کامپوزیت برای پر کردن حفره های دندان Class II معرفی شدند. سپس محققان متوجه شدند که از مخلوط این رزین و یونومر شیشه می توان به عنوان ونیر کامپوزیت با طول عمر بسیار بالاتری نسبت به نسل قبلی استفاده کرد .این نوع رزین کامپوزیت خواص چسبندگی فوق العاده ای با مینای دندان داشت و در نتیجه امکان افتادن یا شکستن آن را بعد از نصب کامپوزیت دندان به طور قابل توجهی کاهش می‌داد.
• ورود به دوره تحول نانوهیبرید در ونیر کامپوزیت مستقیم
کامپوزیت دندان مستقیم که از سال ۱۹۷۰ معرفی شده بود؛ در قرن بیستم وارد دوره جدیدی شد. این روش دندانپزشکی زیبایی در قرن بیستم توانست با تکنیکی ساده، سریع و غیر تهاجمی جایگزینی مناسبی برای ونیر های پرسلین گرانقیمت و کم تهاجمی باشد. معرفی نانو کامپوزیت در قرن بیستم نه تنها اصلاح طرح لبخند را به شکلی زیبا و جذاب برای بیمار فراهم کرد بلکه سرعت نصب ونیر دندان را در کمتر از یک ساعت امکان‌پذیر ساخت.
این فرایند که فقط طی یک جلسه درمانی و در کمتر از یک ساعت توسط دندانپزشک انجام می‌گیرد می‌تواند تمام عیوب ظاهری دندانهای بیمار را اصلاح کرده و لبخند او را طبق سلیقه و رنگ مورد علاقه بیمار تغییر دهد. با تحول در کامپوزیت ونیر، بیماران قادرند خودشان برای نتیجه تغییر و اصلاح طرح لبخند شان تصمیم گیری کنند و از نتیجه نهایی رضایت کامل داشته باشند.
فرآیند نصب کامپوزیت دندان مستقیم با نانوهیبرید تاثیر فوق العاده ای در عصر جدید داشته است. مواد نانو رزین تولید شده نه تنها به تقویت خواص مکانیکی رزین کامپوزیتی کمک کرده‌اند بلکه در بهبود بافت، عملکرد، فرم دهی و پولیش کردن آن نیز تاثیر به‌سزایی داشته‌اند.
کامپوزیتهای ماکروفیل معرفی شده در سال ۱۹۷۰ قابلیت پولیش کردن نداشتند و دندانپزشکان نمی توانستند مثل امروز آنها را درخشان و جذاب خلق کنند. رزین هایی که در حال حاضر برای کامپوزیت دندان استفاده میشود؛ در اواسط ۱۹۸۰ دوره تحول میکروفیل هیبریدی را در فاصله چند سال طی کردند تا رزین کامپوزیت تا حدودی به لمینت سرامیکی نزدیک شود. اما آنچه باعث موفقیت ونیر کامپوزیت شد ؛تولید نسل جدید یعنی رزین نانوهیبرید بود. زمانی که در اوایل سال ۱۹۹۰ نانو کامپوزیت ها به جای رزین هیبریدی با ذرات فیلر بسیار ریز تر و خواص مکانیکی فوق العاده به بازار معرفی شدند؛ بازار رقابتی تنگاتنگی بین نصب کامپوزیت دندان و ونیر لمینت سرامیکی به علت قیمت فوق العاده ارزانتر آنها به وجود آمد.
نسل جدید کامپوزیت ونیر های نانو هیبرید نه تنها دندانپزشکان را از لحاظ فرم دهی و پولیش کردن راضی نگه میداشت بلکه به علت قیمت مناسب و امکان طراحی و نصب روی دندانها طی یک جلسه و در کمتر از چند ساعت توجه بیماران را نیز به خود جلب کرد. امروزه کامپوزیت دندان نانوهیبرید که گاهی اوقات لایه سطحی بسیار نازکی از میکروفیل برای پولیش شدن بهتر روی آن قرار می گیرد ؛اکثر بیماران را قادر ساخته که با هر بودجه ای که بتوانند طرح لبخند دلخواه خود را را داشته باشند.
• تاثیر تحول کامپوزیت ونیر روی رضایت بیماران
از سال ۱۹۸۰ درصد رضایت بیماران از کاشت کامپوزیت ونیر حدود ۶۰ درصد افزایش یافت. امروزه بیماران نسبت به نصب کامپوزیت دندان آگاهی بیشتری پیدا کرده اند و به علت قیمت مناسبی که دارد؛ تقاضا برای آن نیز افزایش یافته است. بیماران دریافته اند که کامپوزیت ونیر نیز به اندازه لمینت سرامیکی طبیعی و درخشان به نظر می‌رسد. باوجود اینکه عمر کمتری نسبت به لمینت سرامیکی دارد اما به علت قیمت مناسب، بسیاری از بیماران ترجیح می دهند؛ حداقل به مدت چند سال از مشاهده لبخند زیبای خود لذت ببرند.
در عصرجدید کامپوزیت دندان آنقدر پیشرفت کرده است که از لحاظ زیبایی و عملکردی تقریباً به پای لمینت پرسلین رسیده است. تنها دلیلی که در حال حاضر نصب کامپوزیت دندان را نسبت به ونیر لمینت در درجه پایین تری قرار می دهد؛ دوام و طول عمر کمتر و قابلیت پولیش کردن نه چندان جذاب آن است. هرچند با تحول رزین کامپوزیت و ساخت کامپوزیتهای نانو هیبریدی امکان فرم دهی و پولیش کردن رزین ها نسبت به نسل قبل چندین برابر افزایش یافته اما هنوز به پای لمینت سرامیکی نمی‌رسد. طول عمر کامپوزیت ونیر ها نیز حدود ۳ تا ۵ سال است در صورتی که لمینیت های سرامیکی می تواند بیش از ۱۰ یا ۱۲ سال دوام بیاورد.
جمع بندی
نصب ونیر دندانهای جلو روشی کاملاً ماهرانه در دندانپزشکی زیبایی است که از اوایل سال ۱۹۳۷ توسط دکتر Pincus به جامعه دندانپزشکی معرفی شد و از اواسط دهه ۱۹۷۰ توسعه کامپوزیت ها و روش های چسباندن و پیوند زدن آنها به مینای دندان طبیعی به عنوان ترمیم های دندانی با روش مستقیم یا و نیر های کامپوزیت از پیش ساخته شده به جای نصب ونیر های پرسلین غیر مستقیم رواج یافت.
ظاهر کامپوزیت از پیش ساخته شده چندان جذاب نبود و پس از تحول رزین های کامپوزیت به سمت میکروهیبرید به سرعت منسوخ شد. طی سالهای اخیر، کامپوزیتهای نانوهیبرید به همراه راهنمای رنگ و سایه متنوع که می تواند استحکام و مقاومت قابل قبولی در برابر ضربه و فشار وارد شده هنگام گاز زدن و جویدن غذا ها داشته باشد؛ به علت قیمت مناسب تر و سرعت بالای نصب آن نسبت به لمینت سرامیکی محبوبیت دو چندانی پیدا کرده است
مطالب مرتبط: کاشت دندان طبیعی
