ساختار و ساختمان دندان ها به جز آناتومی دندان ها در مورد عملکرد و انواع آنها مطالبی را ارائه می دهد. به طور کلی دندان ها انواع مختلفی داشته و با توجه به نوع آنها، شکل ظاهری و ریشه نیز متفاوت است. ساختار دندان نیز از بخش های گوناگونی نظیر مینا، عاج و پالپ تشکیل شده است. شاید اگر شما در مورد ساختار و ساختمان دندان ها اطلاعات بیشتری به دست آورید بهتر از دندان های خود مراقبت کرده و در نتیجه آسیب وارده را به حداقل برسانید. برای اطلاعات بیشتر در ادامه مطلب با سایت دکتر محمدی همراه باشید.
ساختار دندان
ساختار دندان یکی از پیچیده‌ترین ساختارهای بدن هستند که از چندین لایه تشکیل شده‌اند. سخت‌ترین ساختار دندان، مینا است که سطح خارجی دندان را می‌پوشاند و از آن در برابر پوسیدگی و سایش محافظت می‌کند. زیر مینا، عاج قرار دارد که بافتی سخت اما حساس‌تر از مینا است. عاج حاوی لوله‌های بسیار ریز است که به عصب دندان متصل هستند و باعث می‌شوند ما درد را احساس کنیم. داخل دندان، مغز دندان یا پالپ قرار دارد که حاوی رگ‌های خونی، اعصاب و بافت همبند است. ریشه دندان در داخل استخوان فک قرار دارد و توسط لثه و رباط پریودنتال محافظت می‌شود.
ساختار و عملکرد دندان ها
ساختار دندان به شرح زیر می باشد.
- ریشه
ریشه بخشی از دندان است که به داخل استخوان امتداد یافته و دندان را در جای خود نگه می دارد. ریشه تقریبا دو سوم دندان را در بر می گیرد.
ریشه دندان، خود از چندین بخش تشکیل شده است:
کانال ریشه: کانال ریشه گذرگاهی است که پالپ را در خود جای داده است.
سمان: سمان یا cement یک ماده استخوان مانند است که ریشه دندان را پوشش می دهد. آن به رباط پریودنتال متصل می شود.
رباط پریودنتال: این رباط از بافت همبند و فیبر کلاژن ساخته شده و هم اعصاب و هم عروق خونی را در بر می گیرد. رباط پریودنتال همگام با سمان دندان ها را به سوکت های دندان متصل می کند.
اعصاب و عروق خونی: عروق خونی رباط پریودنتال را با مواد مغذی تأمین می نماید، و اعصاب به کنترل میزان نیروی استفاده شده هنگام جویدن کمک می نماید.
استخوان فک: استخوان فک که آلوئولار نیز نامیده می شد، استخوانی است که شامل سوکت ها شده و ریشه دندان را احاطه می نماید. علاوه بر این دندان ها را در جای خود نگه می دارد.
مطالب مرتبط: ایمپلنت دندان
- گردن
گردن دندان که سرویکس دندانی (cervix) نیز نامیده می شود، بین تاج و ریشه قرار داد. در واقع آن خطی را تشکیل می دهد که در آنجا سمان با مینای دندان تلاقی دارند.
گردن نیز شامل سه بخش می شود:
لثه ها: لثه ها یا gingiva بافتی پیوندی و گوشتی به رنگ صورتی هستند که به گردن دندان و سمان متصل می شوند.
پالپ: پالپ داخلی ترین قسمت دندان است که از عروق خونی ریز و بافت عصبی تشکیل شده است.
حفره پالپ: حفره پالپ که گاهی اتاق پالپ یا pulp chamber نامیده می شود فضایی داخل تاج است که پالپ را در بر می گیرد.
- تاج
تاج بخش قابل مشاهده دندان بوده و شامل سه بخش می شود:
تاج آناتومیکال: تاج آناتومیکال بخش بالایی یک دندان است و معمولا تنها بخشی است که شما می توانید آن را مشاهده کنید.
مینا: مینا خارجی ترین لایه دندان است. مینا به عنوان سخت ترین بافت بدن شما به محافظت از دندان های شما از باکتری کمک کرده و نیرویی را ارائه می دهند تا دندان های شما بتوانند فشار جویدن را تحمل کنند.
عاج: عاج یا Dentin یک لایه از بافت معدنی درست در زیر مینای دندان است که از تاج به سمت گردن و ریشه امتداد می یابد. عاج از دندان های شما در مقابل سرما و گرما محافظت می نماید.
مطالب مرتبط: ایمپلنت دیجیتال
انواع دندان ها
دندان ها نیز به دو دسته اصلی شیری و دائمی تقسیم می شوند:
دندان های شیری
تعداد دندان های شیری 20 عدد بوده و از دوره جنینی تشکیل می شوند. کودکان در سن 6 ماهگی اولین دندان شیری را در می آورند و در سن 6 تا 12 سالگی، این دندان ها جای خود را به دندان های دائمی می دهند.
دندان های دائمی
رویش دندان های دائمی از سن 5 تا 7 سالگی آغاز شده و در سن 17 تا 23 سالگی کامل می شوند. تعداد آنها نیز 32 عدد می باشد. ساختمان دندان ها نیز به طور کلی به چهار دسته زیر تقسیم می شود:
- دندان پیشین یا Incisors
- دندان نیش یا Canines
- دندان های آسیای کوچک Premolars و بزرگ Molars
- دندان عقل
علائم بیماری دندان
بیماری دندان با علائم مختلفی همراه بوده و تمامی آنها واضح و مشخص نیستند. در هر صورت شما با مشاهده علائم زیر باید با دندانپزشک خود تماس بگیرید:
- درد دندان
- درد فک
- گوش درد
- حساسیت به گرما و سرما
- درد ناشی از غذاهای شیرین و نوشیدنی ها
- بوی بد دهان
- لثه های حساس یا متورم
- لثه قرمز
- خونریزی لثه
- دندانهای شل
- تغییر رنگ دندان ها
- تب
مطالب مرتبط: کاشت دندان طبیعی
نکاتی برای سلامتی و مراقبت از دندان ها
با مراقبت از دندان های خود می توانید از بسیاری از بیماری های مرتبط با دندان جلوگیری کنید. برای تقویت و سلامت دندان های خود این نکات را دنبال کنید:
- دو بار در روز با استفاده از خمیر دندانهای حاوی فلوراید مسواک بزنید.
- هر روز نخ دندان بکشید.
- مسواک خود را هر سه ماه تعویض کنید.
- هر شش ماه برای چک کردن وضعیت دندان ها به یک کلینیک دندانپزشکی و یا یک دندانپزشک با تجربه و متخصص مراجعه نمایید.
- مصرف غذاها و نوشیدنی های شیرین را محدود کنید
- اگر سیگار می کشید ، با پزشک خود در مورد راه های ترک صحبت کنید.
