موکاپ نقش مهمی در دندانپزشکی زیبایی بخصوص برای لمینت دندان ایفا می کند. کامپوزیت موکاپ ها (Mock-up) ها روشی هستند که از طریق آن سلیقه بیمار برای طراحی و ساخت لمینت دندان ارزیابی می شود. تکنیکهای ساخت موکاپ به منظور ارزیابی زیبایی تشخیصی لمینت دندان اهمیت بسیار زیادی دارد. Mock up های تشخیصی به روش غیرمستقیم که براساس مدل های مطالعاتی ساخته شده اند روی دندان های طبیعی پیش از آماده سازی برای لمینیت دندان قرار می‌گیرند. در حالی که برای ارزیابی زیبایی میتوان موکاپ ها را به طور مستقیم روی دندان هایی که برای نصب لمینت سرامیکی نهایی به طور کامل آماده سازی شده اند؛ و یا تاحدودی آماده سازی شده اند؛ قرارداد. در حقیقت موکاپ را میتوان در جلسه آماده سازی دندان ها بلافاصله بعد از تراش دادن مینای دندان (Enamel)، روی دندان های بیمار قرار داد تا عملکرد و زیبایی ونیر سرامیکی که قرار است در آزمایشگاه ساخته شود؛ را ارزیابی کرد.
مطالب مرتبط: کاشت دندان طبیعی
موکاپ تشخیصی (diagnostic mockup) چیست و چگونه در لمینت دندان استفاده می شود؟
موکاپ تشخیصی یک نمونه واقعی از طرح لبخند اصلاح شده بیمار می باشد که به بیمار و دندانپزشک این امکان را می دهد تا یک تصویر کلی از نتیجه نهایی اصلاح طرح لبخند پیش از ساخت و نصب لمینت دندان داشته باشند. این روش ساده به دندانپزشک کمک میکند تا رنگ دندان را به درستی انتخاب کند و نحوه فرم دهی و میزان تراش دادن دندان را با دقت بالایی تعیین نماید. با استفاده از موکاپ تشخیصی به طور دقیق مشخص میشود که لمینت دندان باید چگونه ساخته شود تا فاصله بین دندانها را پر کرده و بین خط لثه و دندان توازن برقرار کند. بیمار نیز با مشاهده نتیجه نهایی پیش از ساخت لمینیت دندان اصلی می‌تواند اصلاحات و تغییرات مورد نظر خود را با دندانپزشک در میان بگذارد. بنابراین فرصتی به بیمار داده میشود تا در مورد تغییرات مورد نظر خود تصمیم بگیرد و چهره جدید خود را به صورت عینی پیش از تصمیم گیری نهایی بررسی کند. ساخت موکاپ تشخیصی یک روش واقعی و عینی است که تمام اصلاحاتی که توسط لمینت دندان قرار است روی دندانها ایجاد شود را به دندان پزشک و بیمار نشان میدهد.
معمولاً پزشک پس از تهیه تصاویری از قبل و بعد از موکاپ دندان، آنها را به راحتی از روی دندان ها بر می دارد تا دوباره دندانهای طبیعی بیمار مشاهده شوند. سپس عکس ها را بررسی کرده و با بیمار مشورت می کند تا درباره تغییراتی که ارزیابی کرده است به نتیجه یکسانی برسند. سپس با انجام اصلاحات دقیقتر و تراش دادن دندان طبق برنامه درمانی تایید شده توسط بیمار لمینیت سرامیکی تهیه شده و به لابراتور فرستاده می‌شوند.
مطالب مرتبط: اسنپ اسمایل
دلیل استفاده از موکاپ ها پیش از لمینت دندان
• تشخیص نحوه اصلاح طرح لبخند
شکل و نحوه قرارگیری لمنیت سرامیکی روی دندان ها باید با توجه به سلیقه بیمار و تشخیص دندانپزشک برای ترمیم و فرم دهی دندان ها انجام گیرد. دندنپزشک با درنظر گرفتن تمام اصول زیبایی شناختی که در تعیین تقارن و یکنواختی دندان ها موثر است سعی می کند با شکل دادن موکاپ ها تمام عیوب ظاهری دندان مانند فاصله دندان تا خط لب ، ارتفاع دندان ها و فاصله دندان ها از یکدیگر را اصلاح کند و نحوه آماده سازی دندان های بیمار برای اصلاح طرح لبخند تشخیص دهد.
• طراحی لمینت بر اساس سلیقه مشتری
سلیقه مشتری فاکتور مهم دیگری است که در نتیجه لمینت دندان موثر است معمولاً دندانپزشک با نشان دادن چند طرح لبخند مختلف به بیمار که شامل عکسهای قبل و بعد بیماران قبلی، تصاویر لمینت دندان سلبریتی ها و عکس های دیجیتالی می شود؛ سلیقه مشتری را در طراحی لمینت دندان تشخیص میدهد. سپس با ساخت موکاپ ها پیش از ارسال قالب دندان به لابراتوار، اصلاحات لازم را طبق درخواست مشتری روی لمینت دندان اعمال میکند.
• تشخیص نوع فک و نحوه قرارگیری دندان های بیمار در فک
دندانپزشک می تواند از موکاپ هایی که برای مدلهای مطالعاتی، طراحی و ساخته شده استفاده کند تا فرم فک و موقعیت قرارگیری دندان های بیمار در فک را تشخیص دهد. این روش معمولاً در لمینت دندان دیجیتالی مورد استفاده قرار می گیرد و با قرار دادن موکاپ ها روی دندان کامپیوتر با استفاده از نرم افزار های مخصوص می تواند مدل نهایی و ایده آل شده را بر اساس محدودیت های موجود طراحی کند.
• تعیین محدودیت های موجود برای لمینت دندان
در صورتی که عیوب ظاهری دندان های بیمار را نتوان با لمینت دندان پوشاند از طریق قرار دادن موکاپ ها مشخص میشود که بیمار نیاز به ارتودنسی یا درمان های پریودنتال دارد. در نتیجه بیمار این فرصت را دارد که با توجه به محدودیت های موجود، تصمیم درستی در خصوص اصلاح طرح لبخند و استفاده از روش‌هایی مانند ارتودنسی پیش از لمینیت دندان بگیرد.
• تعیین میزان تراش دادن دندان
در صورتی که دندان پزشک از دندان های اولیه بیمار mock-up تهیه کند می تواند پیش از تراش دادن دندانهای طبیعی بیمار، ابتدا موکاپ ها را لایه برداری کند و تشخیص دهد که دندان های بیمار تا چه حد نیاز به تراشیدن مینای دندان دارند. در صورتی که نتیجه نهایی طرح لبخند روی موکاپ طراحی شده طبق رضایت دندانپزشک و بیمار باشد؛ به همان اندازه که مینای دندان روی mock up تراشیده شده از ضخامت دندان بیمار کم میشود و احتمال آسیب دیدن دندان های بیمار به حداقل می‌رسد.
مطالب مرتبط: فرق کامپوزیت و لمینت
تکنیک موکاپ دندان مستقیم چگونه است؟
برای ساخت موکاپ های مورد استفاده در لمینت دندان از کامپوزیت فلوبل (Flowable Composite) استفاده میشود که برندها و جنس های متفاوتی دارد. علت انتخاب کامپوزیت Flowable فرم دهی راحت و سطح صاف و یکنواخت آن است که ظاهری شبیه دندان طبیعی پیدا می کند. در اصل برای ساخت موکاپ هایی که در لمینت دندان مورد استفاده قرار می‌گرفت؛ از کامپوزیت معمولی استفاده می‌شد اما به علت این که سطح این نوع کامپوزیت بعد از شکل گیری پوست پوسته می شد؛ با کامپوزیت Flowable جایگزین شد که بدون هیچ تغییر شکلی روی دندان باقی می ماند. از کامپوزیت Flowable می توان به صورت یک ونیر نازک برای تکنیک غیر مستقیم به عنوان مدلهای مطالعاتی یا مستقیماً روی دندان طبیعی بیمار استفاده کرد.
برای انتخاب کامپوزیت Flowable در تکنیک ساخت موکاپ مستقیم که سازگاری مناسبی در نواحی لثه و داخل دهان داشته باشد از استانداردهای مشخصی استفاده می شود. سپس با فرمدهی کامپوزیت، طرح لبخند بیمار اصلاح می شود. حتی اگر دندان تراش داده شده باشد میتوان با هر ضخامتی کامپوزیت Flowable را به صورت لایه لایه روی دندان بیمار قرار داد. کامپوزیت Flowable داخل سرنگی ریخته می شود که دندانپزشک به راحتی بتواند هرمیزان از ماده کامپوزیت را از سر سرنگ خارج کرده و روی دندان بیمار شکل دهد. در نهایت از نور اشعه لیزر برای سفت کردن کامپوزیت استفاده می شود و موکاپ با تکنیک مستقیم ساخته خواهد شد.
Moke up مستقیم معمولاً پیش از آماده‌سازی ونیر لمینت برای تعیین طول و شکل لمینت های دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد. مقداری از مینای دندان که باید تراشیده شود با توجه به شکل و موقعیت موکاپ ها تعیین می شود. زمانی که تغییرات جزئی مورد نیاز باشد از veneer prep روی دندان هایی که باید تغییر شکل داده شوند؛ استفاده می شود و به اندازه ضخامتی که از روی مینای دندان تراشیده شده کامپوزیت Flowable از نوک سرنگ بیرون آمده و روی دندان شکل داده می شود. مواد کامپوزیت Flowable کاملاً قابلیت فرم دهی روی سطح دندان را دارند و سپس دندانپزشک با استفاده از نور لیزر آنها را سفت میکند تا به شکل دندانها در بیاید.
دندانپزشک قادر است لبه ها، طول و عرض هر دندان را با Mock up ها به شکل دلخواه خود در بیاورد. در صورتی که دندان نیاز به اصلاحات بیشتری داشته باشد از موکاپ های تشخیصی استفاده می شود تا در صورت نیاز مشخص شود چه مقدار از مینای دندان باید تراشیده شود.
چگونه از mock-up در طراحی لمینت سرامیکی دیجیتالی استفاده می شود؟
همانطور که در نحوه طراحی و ساخت لمینت دیجیتال در مقاله "لمینت سرامیکی دیجیتالی چیست؟" توضیح داده شده؛ زمانیکه موکاپ بصورت لایه گذاری و سفت شدن با نور لیزر ساخته شد برای طراحی لمینت دندان دیجیتالی مورد استفاده قرار می گیرد. بلافاصله بعد از اینکه موکاپ ها روی دندان به طور کامل شکل داده شدند؛ توسط نرم افزار از لحاظ زیبایی و عملکردی ارزیابی می‌شوند. در صورتی که از لحاظ فاصله دندان ها تا لب، فاصله بین دندان ها، فرم لبه دندان ها و تقارن قرارگیری دندان در دو طرف فک مشکلی وجود نداشته باشد و بیمار طراحی موکاپ و رنگ آن را تایید کند و ارزیابی هایی که در نرم افزار توسط دندانپزشک انجام گرفته تایید شود؛ لمینت دندان دیجیتال توسط پرینترهای سه بعدی که به کامپیوتر متصل است طراحی و تولید میشود.
مطالب مرتبط: چرک خشک کن دندان
تفاوت موکاپ با ونیر دندان چیست؟
موکاپ ها به بیمار اجازه می‌دهند تا تصویری از لمینت‌دندان نهایی خود به صورت واقعی مشاهده کند. زمانی که موکاپ روی دندان قرار می‌گیرد هیچگونه پیوندی با دندان بیمار ایجاد نمی کند و به راحتی از روی دندان بیمار برداشته می شود. در صورتی که ونیرهای سرامیکی با مینای دندان پیوند برقرار کرده و در نتیجه اصلاح طرح لبخند آنها به صورت دائمی است. گاهی اوقات بیماران در فاصله بین جلسه آماده سازی و تراش دادن دندان تا ساخت کامل لمینت ها در لابراتوار، mock up ها را برای استفاده موقت روی دندان های خود قرار می دهند اما در استفاده از آن ها باید احتیاط زیادی کرد چون به طور کامل با دندان پیوند نمی خورند و به راحتی از روی دندانها می افتند.
لابراتوار چگونه از Mock up برای ساخت لمینت دندان استفاده میکند؟
یکی از مزایای ساخت موکاپ امکان ارسال آن به لابراتوار برای ساخت لمینت‌دندان نهایی است. بعد از این که موکاپ ها به طور مستقیم روی دندانهای بیمار شکل داده شدند و بعد از آماده سازی نهایی دندان همراه با قالبی که از دندان ها تهیه شده به آزمایشگاه ارسال می شود. موکاپ ها را می توان در دومرحله یکی پیش از اماده سازی و تراشیدن دندان و دیگری بعد از تراش دادن دندان تهیه کرد. بنابراین لابراتور می‌تواند شکل، کانتور و نحوه قرارگیری لبه ونیر روی لثه را از طریق Mock-up هایی که از دندانی که هنوز آماده سازی نشده بوده قالب گیری شده تشخیص دهد و لمینت دندان را با طراحی دقیق تری تولید کند.
بعد از اولین قالب گیری، دندان ها تراش داده می‌شوند و سپس قالب بعدی از دندان های تراش خورده طی یک جلسه گرفته می شود. لابراتوار به هردو mock up و همچنین قالب دندان نیاز دارد تا بتواند لمینت سرامیکی را با دقت کافی طراحی و تولید کنند. همچنین می‌تواند ونیر موقتی را از روی قالبی که از موکاپ ها قبل از آماده سازی دندان گرفته شده تهیه کند تا بیمار بتواند تا زمانی که لمینت دندان اصلی آماده شود؛ از آنها استفاده کند.
مزایا استفاده از موکاپ ها
یکی از مزایای اصلی موکاپ های مستقیم دندان قبل از آماده سازی این است که به دندانپزشک اجازه می دهد نتیجه اصلاح طرح لبخند روی دندان بیمار را به صورت واقعی مشاهده کند. به این ترتیب اگر نیاز به هرگونه اصلاحی در طول یا شکل ونیرهای دندان مطابق با خط لب یا ارزیابی‌های زیبایی شناسی یا لبه های دندان یا فاصله بین دندان ها باشد می تواند در همان مرحله پیش از طراحی و ساخت لمینت ها در نظر بگیرد.
مزیت دیگر mock-up این است که میتوان از آنها به عنوان ونیر دندان موقتی استفاده کرد همچنین لابراتوار می‌تواند از آنها استفاده کند تا طراحی دقیق تری از لمینت دندان برای بیمار انجام دهد. معمولاً زمانی که از موکاپ ها استفاده می شود نتیجه طراحی و ساخت لمینت دندان به سلیقه مشتری نزدیکتر خواهد بود.
از دیگر مزایای استفاده از موکاپ ها، امکان طراحی و ساخت لمینت‌دندان دیجیتالی از طریق نرم افزار های کامپیوتری و پرینترهای سه بعدی است چون کامپیوتر به راحتی می تواند تصاویری که از موکاپ گرفته شده را ارزیابی کرده و از روی آنها بهترین لمینت دندان را برای بیمار طراحی کند.
پس از فرم دهی mock up بیمار می تواند ارتفاع، رنگ و شکل موکاپ را طبق سلیقه خود با مشورت پزشک تغییر دهد تا نتایج نهایی لمینت دندان کاملا کنترل شده و مطابق با خواسته او باشد. از موکاپ میتوان به عنوان یک نمونه پایه برای تهیه نمونه لمینیت سرامیکی اصلی در لابراتوار استفاده کرد تا اطلاعات با ارزشی را با یک روش عینی بین دندانپزشک، بیمار و تکنسین آزمایشگاه به اشتراک بگذارد.
موکاپ تشخیصی که توسط دندانپزشک مورد استفاده قرار می گیرند تمام مراحل درمانی شامل آماده سازی دندان ها را به طور دقیق مشخص کرده و از بروز هرگونه مشکلی در اصلاح طرح لبخند برای بیمار بعد از نصب لمینت دندان جلوگیری می کند.
مطالب مرتبط: روکش دندان چیست
